Türkiye'nin Çocuk İşçiliği Notu Sıfır 

Dicle Üniversitesi Araştırma Görevlisi Mehmet Burak Buluttekin’in Diyarbakır’da sokakta çalışan çocuklara yönelik yaptığı araştırmada, çocukların yüzde 89.9’unun bir aylık çalışmaları karşılığında aylık net asgari ücretin altında gelir elde ettiği, kazançların yüzde 53.2’si anneye verildiği, yüzde 53.7’sinin gıda harcamalarında kullandığı ortaya çıktı.

Sokakta çalışan çocukların yüzde 65’i göç mağduru. Çocukların yüzde 6’sı ailesini tek başına geçindiriyor, yüzde 33.2’si sakız, mendil satıyor, yüzde 17.4’ü ayakkabı boyacısı, yüzde 11.1’i hamal (sebze-meyve taşıyıcısı), yüzde 10.4’ü çöp toplayıcı, yüzde 8.9’u araba camı silici, yüzde 7’si ise tartıcılık yapıyor.

Okul dışı tüm zamanlarda çalışan çocukların oranı yüzde 45.9 olurken yüzde 78.2’si yılın tamamında, yüzde 34.5’i ise haftada 7 gün ve günde 10 saat çalışıyor. Çocuk işçilerin yüzde 32’si gelirin düşük olmasını, yüzde 31.9’u ise mevsimsel şartları en önemli sorun olarak görüyor. Sağlıksız beslenen çocukların yüzde 91.2’si gün boyu çörek veya simit yiyerek açlığını gideriyor.

Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü'nde çeşitli etkinliklerle konunun önemi vurgulanırken, Türkiye'nin bu konuda sınıfta kaldığı görülüyor. Adeta "çocuk köleliği" tablosu arz eden Diyarbakır sokaklarında çalışan çocukların bir araştırmayla ortaya çıkarılan çalışma koşulları, zorlukları ve yaşam koşulları, bunun en çarpıcı örneğini oluşturuyor.
12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele günü dolayısıyla çocuk hakları çeşitli etkinliklerle hatırlatılacak ve çocukların çalışmak zorunda olmadığı vurgulanacak.

SOKAKTA ÇALIŞAN ÇOCUKLARIN YÜZDE 65’İ GÖÇ MAĞDURU

Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Görevlisi Mehmet Burak Buluttekin sokakta çalışan çocuklar ile yoksulluk arasındaki ilişkiyi araştırdı. Araştırma sonuçlarına göre, Diyarbakır kent merkezinde 6-8 bin civarında çocuk sokakta çalışıyor. Bu çocuklardan 316’sı ile 48 soruluk anket uygulandı.

SOKAKTAKİ ÇOCUKLARIN YÜZDE 96.2’Sİ İLKÖĞRETİM ÇAĞINDA

Sokakta çalışan çocukların yüzde 77.5’i erkek, yüzde 22,5’i kızlardan oluşuyor. Çocukların yüzde 3.8’i okul öncesi eğitim, kalan yüzde 96.2’si ilköğretim çağında bulunuyor, ancak bunların yüzde 21.2’si ekonomik nedenlerle okula gidemiyor. Çalışan çocukların yüzde 9.8’i ise okur-yazar bile değil.
Araştırmaya katılan sokakta çalışan çocukların hepsi çok çocuklu ailelere mensup. Çalışanların en az 5, en fazla 7 kardeşi bulunuyor. Aynı evde kendi aileleri ve akrabalarıyla birlikte yaşayanların oranı yüzde 59.9 olurken, bunların yüzde 84.5’i gecekonduda oturduğu görülüyor. Bu çocukların ailelerinin yüzde 64.9 gibi büyük bir oranı Diyarbakır’a göç eden ailelerden oluşuyor.

ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA KAZANIYORLAR

Ankete katılan çocukların annelerinin yüzde 79.1’i, babalarının yüzde 36.2’si okur-yazar değil ve ebeveynlerin hiçbiri üniversite okumamış. Çocukların yüzde 89.9’u bir aylık çalışmaları karşılığında aylık net asgari ücretin altında gelir elde ediyor. Kazançların yüzde 53.2’si anneye verilirken yüzde 53.7’si gıda harcamalarında kullanılıyor. Sokakta çalışan çocukların yüzde 6’sı ailesini tek başına geçindiriyor. Yüzde 7.9’unun anneleri tarlada çalışırken yüzde 12.3’ünün babası seyyar satıcılık yapıyor, yüzde 64’ünün babası çalışmıyor ya da hayatta değil. Yüzde 33.2’si sakız, mendil gibi ürünler satarken, yüzde 17.4’ü ayakkabı boyacısı, yüzde 11.1’i hamal (sebze-meyve taşıyıcısı), yüzde 10.4’ü çöp toplayıcı, yüzde 8.9’u araba camı silici, yüzde 7’si ise tartıcılık yapıyor.

ÇOCUKLAR KARNININ SİMİTLE DOYURUYOR

Okul dışı tüm zamanlarda çalışan çocukların oranı yüzde 45.9 olurken, yüzde 78.2’si yılın tamamında, yüzde 34.5’i ise haftada 7 gün ve günde 10 saat çalışıyor. Çocuk işçilerin yüzde 32’si gelirin düşük olmasını, yüzde 31.9’u ise mevsimsel şartları en önemli sorun olarak görüyor. Sağlıksız beslenen çocukların yüzde 91.2’si gün boyu çörek veya simit yiyerek açlığını gideriyor. Yüzde 35.8’i profesyonel meslek, yüzde 27.2’si memur olmayı isteyen bu çocukların yalnızca yüzde 57.9’u gelecekte daha iyi durumda olacağından umutlu