Bankaların Soygun Anlaşması Skandalı Sürüyor! Konut, Taşıt ve İhtiyaç Kredilerinde Faizi Artırmak İçin de Gizlice Anlaşmışlar!

Rekabet Kurumu’nun mart ayında 12 bankaya kestiği 1.1 milyar liralık cezaya ilişkin yazdığı ayrıntılı rapor, tüketicilerin bankacılık sektörü tarafından nasıl soyulduğunu gözler önüne seriyor. Raporda bankaların aralarında anlaşıp mevduat faizini nasıl düşük tuttuğu, SMS’le, kredi kartıyla tüketicilerden nasıl haksız kazanç sağladıkları belgeleriyle yer aldı. Öyküsü en ilginç ve etkisi en büyük vurgunise konut başta olmak üzere tüketici kredilerinde çıktı.

Ergun Özen’e atılan mesaj

Rekabet Kurumu raporuna göre, tüketici kredilerindeki vurgunun ortaya çıkartılması, dedektif filmlerini aratmayacak ölçüde ilginç bir tesadüfle başlıyor. Garanti Bankası’nda bir genel müdür yardımcısının Genel Müdür Ergun Özen’e attığı şifreli bir e-posta ilk ipucunu veriyor. Daha sonra bankaya yapılan bir başka baskında bulunan farklı bir belge, epostanın deşifre edilmesini sağlıyor. Ve böylece, müfettişlerin karşısına Türkiye’nin en büyük bankalarının karıştığı bir kredi soygunu çıkıyor.

İşte o e-posta

Türkiye bankacılık sektörünü sarsacak belgeler, Rekabet Kurumu müfettişlerinin Garanti Bankası’na yaptığı baskında ortaya çıkıyor. Ele geçirilen bir e-postada, Bireysel Bankacılıktan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı’nın Genel Müdüre attığı iç yazışma mesajında şu sözler yer alıyor:

“Konutta 5 puan daha artırmayı öneriyoruz.1.84 e geleceğiz (24.45 bileşik). İndirimliyi de 1.82 yapmayı düşünüyoruz (24.16 bileşik). Rekabet ile de anlaştık, hepsi geliyor. Sizin için uygunsa yarından itibaren yapmak için APKO (bankaların temel politikalarının belirlendiği, üst düzey yöneticilerin katıldığı ve genelde haftada bir kere toplanan Aktif Pasif Komitesi) mail atmak istiyoruz...

Not: Aynı artışı (5 puan), oto ve destek de yapacağız”

İkinci belge şifreyi çözüyor

Rekabet Kurumu uzmanları epostanın içeriğinden şüpheleniyor. E-postada, bankaların, konut, taşıt ve ihtiyaç kredisi faizlerini artırmak için gizli anlaşma yaptıkları, “Rekabetle de anlaştık, hepsi geliyor” sözleriyle ortaya çıkıyor. Ancak “Rekabet” ile kimin kastedildiği anlaşılamıyor. Bu yüzden herhangi bir suçlama yapılamıyor. Fakat daha sonra diğer bankalarda bulunan bazı belgelerle birlikte rekabet kelimesinin, en yakın rakipleri kastettiği ortaya çıkıyor. Bankacıların, kendi aralarındaki jargonla bir çeşit şifre ürettikleri anlaşılıyor. Buna ek olarak, Garanti Bankası’nda yapılan incelemede can alıcı bir belge daha bulunuyor. Belgede, “Rekabet” kelimesinin ardından İş Bankası, Akbank, Yapı Kredi ve Finansbank isimleri yer alıyor.

Müfettişler bu belgenin ışığında, ismi yazılan söz konusu döneme ilişkin konut, taşıt ve ihtiyaç kredisi faiz oranlarını ve değişiklik tarihlerini talep ediyor. Bilgiler geliyor. Ve sonuç: Hepsi birbirinin kopyası...

Rekabet Kurumu: Soygun sürüyor

REKABET Kurumu’nun beş dev bankanın tüketicinin aleyhine olacak şekilde kredi faizlerini artırdığını belgeleriyle saptarken, önemli bir uyarı da yapıyor. Kurum’a göre soygun hala devam ediyor. Raporda şöyle deniyor: “Beş bankanın toplam pazar payları konut kredisinde yüzde 55, taşıt kredisinde yüzde 74 ve ihtiyaç kredilerinde ise yüzde 39’dur. Dolayısıyla, adı geçen bankalar tarafından gerçekleştirilen eylemlerin, her üç kredi türü bakımından da, pazarda hissedilir bir etki doğurabileceği kanaatine ulaşılmıştır. Son olarak göz önünde bulundurulması gereken husus ise bankalar arasında bir uzlaşma sonucu gerçekleştiği anlaşılan kredi faiz oranlarındaki artışın etkisinin yalnızca ilgili artırım dönemi ile sınırlı kalmayacağıdır. Zira bankalar bir sonraki faiz artışlarını bir önceki faiz oranı üzerinden yapmakta ve dolayısıyla uzlaşma sonucu gerçekleşen artışın etkisi, sonraki dönemlerde bir uzlaşma olmasa yahut tespit edilemese de devam etmektedir.”

Cezalar adil mi tartışmalı

Adı geçen beş bankadan Garanti Bankası’na 213, Akbank’a 172, Yapı Kredi Bankası’na 150, İş Bankası’na 146, Finansbank’a 54 milyon lira ceza kesildi. Cezalar bankaların yıllık ciroları üzerinden hesaplandı. Sadece tüketici kredileri değil, diğer alanlardaki rekabet ihlallerini de kapsıyor. Rekabet Kurumu raporunda soygunun hala sürdüğüne yönelik ibareler, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın karar açıklanmadan önce söylediği, “Bankalara ceza ölçülü olmalı” sözleri... Cezaların yeterli olup olmadığına ilişkini tartışmanın devam etmesine neden oluyor.

Oğuz Karamuk/Taraf