Bebeklerde tuvalet eğitimi nasıl olur? 

TUVALET EĞİTİMİNE NE ZAMAN BAŞLANMALIDIR?

Çoğu zaman tuvalet eğitimine 18. aydan sonra başlamak uygundur. Ancak her çocuğun kas ve psikolojik gelişimi farklılık göstereceğinden bu süreç uzayabilir veya kısalabilir. Genel olarak çocuklar tuvalet eğitimine hazır olduklarında belli başlı davranışlar sergilerler. Yürümeye başladıklarında ve kısa süreli dik olarak oturmaya başladıklarında bu kas yapısının tuvalet eğitimine hazır olmaya başladığını gösterir. Ebeveynlerinden yardım almadan pantolonunu aşağı indirmeyi ve yukarı çekmeyi başarması da yine gerekli kas gelişiminin tamamlanmaya başladığını gösterir. Bebek bezi kullanmak artık çocuğu rahatsız etmeye başlar. Çocuğun altına yaptığı zamanlarda ıslak kalmaya tahammülü önceki zamanlara göre daha azdır ve altı ıslandığı zaman kendisi bezini çekiştirip çıkarmaya çalışır. Eskiye göre tuvalet zamanları artık daha düzenli olmaya başlar. Beslenme alışkanlığı düzenli olduğu takdirde gün içinde sürekli aynı zamanlarda çocuk bezini kirletmeye başlar. Bu durumda çocuk altının ıslanmasından rahatsız olacağından, düzenli olarak bezini kirletmek yerine bezi kirletmemek için tuvalet zamanını geciktirir. Bu da aslında tuvalet eğitimi bilincinin oturmaya başladığını gösterir. Anne ve babalar tuvalet eğitimi ile ilgili sözcükleri kullandığında çocuk bunları zihnine kazır ve öğrenir. Son aşamada artık tuvaletini yapacağı zamanlarda çocuk ebeveyninden öğrendiği sözcükleri kullanmaya başlar. Böylece tuvaletinin geldiğine dair anne ve babasını bilgilendirmiş olur. Bu işaretlerin bir veya birkaçı bir arada gözükmeye başlamışsa çocuk, tuvalet eğitimine hazırdır demektir. Bu belirtilerin göz önüne alınarak tuvalet eğitimine başlanması daha kesin sonuçlar doğuracaktır. Doğru zamanlama bu eğitimin en önemli kıstaslarından biridir. 

TUVALET EĞİTİMİNE NE ZAMAN HAZIRLANILMALIDIR?

Tuvalet eğitimi nasıl verilir sorusu kadar önemli bir diğer soru da tuvalet eğitimine nasıl hazırlanılmalıdır. Henüz eğitimin başındayken bir lazımlık kullanmak çoğu zaman pek bir işe yaramayacaktır. Çünkü öncelikle çocuğun tuvalet eğitimi fikrine hazır olması gerekir. Bebeklerde tuvalet eğitimi başlangıcında, bebeğin tuvalet eğitimi ile ilgili terimleri öğrenmesi gerekir. Bunu yapabilmek için çocuğun altı değiştirilirken, aşamalardan çocuğa bahsedilebilir. Böylece çiş, kaka, ıslak bez gibi kavramların çocuğun hafızasında yer etmesi sağlanır. Alt değiştirme işlemini tuvalette yapmak çocuğun aslında tuvalet işinin burada yapıldığı fikrini benimsemesini sağlar. Hatta çocuğun altı değiştirildikten sonra hem ebeveynlerin hem de çocukların elini yıkaması, olması gereken rutinin çocuğun zihninde oturmasını kolaylaştırır. Zamanla tuvalete bir lazımlık koymak, lazımlığın ne işe yaradığını anlatmak işe yarayacaktır. Hatta çocuğa örnek olabilecek daha büyük bir çocuğun lazımlığın ne işe yaradığını göstermesi en etkili yollardan biridir. Çünkü çocuklar kopyalayarak öğrenirler. Başlarda çocuk lazımlığı kullanmaktan kaçınacaktır. Bunun önüne geçmek için de oyuncaklardan ve çeşitli oyunlardan faydalanılabilir. Hatta lazımlığı kullandığı takdirde ona çok sevdiği bir oyuncağı vermek bu koşula onu şartlayacaktır. Böylece eğitime başlamak için çocuk zihinsel olarak tuvalet eğitimine hazırlanmış olur. Bir sonraki sürecin başarılı olabilmesi için bu adımların sabırla tekrarlanması da oldukça önemlidir.

NASIL BAŞLANMALIDIR?
Lazımlığın sürekli banyoda tutulması önemlidir. Hatta lazımlık kesinlikle çocuğun ulaşabileceği bir yerde olmak zorundadır. Çünkü çocuğun istediği zaman lazımlığını kullanma fikrine alışması gerekir. Genel olarak çocuğun yemekten sonra lazımlığını kullanması gerektiğini benimsetmek gerekir. Çünkü yiyecekleri sindirmeye başlamak kaka yapma dürtüsüne yol açar. Eğlenceli kitaplar ve oyuncaklar da çocuğun lazımlığını kullanması için teşvik edicidir. Çocuk eğer her gün aynı saatlerde bezini kirletiyorsa bu saatlerin tespit edilip, bu saatlerde çocuğun lazımlığına gitmesi sağlanmalıdır. Zamanla çocuk kendisi lazımlığını kullanmak isteyecektir ki bu tuvalet eğitiminde en istenilen davranıştır. Çocuğun her lazımlık kullandığında ve bezini kirletmeden ebeveynine bildirdiğinde teşvik edici övgüler edilebilir ve ödül olarak sevdiği bir oyuncak alınabilir. Bazı denemeler kesinlikle başarısız olacaktır. Çocuk lazımlığının dışına kakasını veya çişini taşıracaktır. Böyle durumlarda kesinlikle çocuğun azarlanmaması, onun üzülmemesi gerekir. Aksine bir sonraki seferde başarılı olacağına dair telkinlerde bulunmak onu olumlu olarak güdüleyecektir. Her başarılı denemede ise çocuğu ödüllendirmek gerekir. Bu ödüller çocuğun sevdiği bir oyuncak, sevdiği bir meyve veya yiyecek olabilir. 

GECELERİ NASIL BİR YOL İZLENMELİDİR?

Lazımlık eğitimini başarıyla geçen çocuklar normal tuvalet kullanmaya alıştırılmalıdır. Kimi çocuklar daha çabuk normal tuvalet kullanmaya başlarlarken kimileri daha geç alışabilir. Bu durum zamanla oturacak ve düzene girecektir. Çocukların kas gelişimleri tamamlanmadığı sürece geceleri tuvaletlerini tutmaları mümkün değildir. Bu nedenle gündüzleri tuvaletini söylese ve tutabilse dahi geceleri bunu başaramayabilirler. Bunu normal karşılamak ve biraz daha sabırlı olmak gerekir. Gündüz aldığı tuvalet eğitimini benimseyen çoğu çocuk altının ıslanmasından rahatsız olacağı için geceleri de bezini kirletmeme eğilimi gösterirler. Böylece geceleri tuvaletlerini tutmayı bireysel olarak öğrenebilirler. Birkaç gece çocuk bezsiz uyutulabilir. Sabahları uyandığında eğer altı kuruysa bu duruma devam edilmelidir. Tuvalet eğitimi devam ederken; gece boyunca lazımlığı çocuğun yankınında tutmak iyi bir fikir olabilir. Çünkü çocuklar tuvaletlerini son anda hissederler ve gece daha fazla tutamayarak bezlerini kirletirler. Lazımlıkları eğer odalarında bulunursa, çocuk zamanla geceleri de lazımlığını kullanmaya başlayacaktır. Bu süreçte sık sık altına kaçırma durumu olacağından yatakların altına su geçirmez örtüler kullanmak gerekebilir. Geceleri de çocuk lazımlığını kullanmaya başlamışsa, bu iyiye işarettir. Kas gelişimi tamamlanıyor ve tuvalet eğitiminin sonuna geliniyor demektir. Yine çocuğun altı kuru uyandığı her sabah onu övmek onurunu okşayacak ve hoşuna gidecektir. Bu da olumlu davranışını sürdürme eğilimi göstermesini sağlayacaktır. Eğer süreç yavaş ilerliyorsa, geceleri bir süre daha bebek bezi kullanmayı sürdürebilirsiniz. Ancak bu süreyi kontrol altında tutmanızda, çok uzatmamanızda fayda var.   

Eğer siz de çocuğunuza tuvalet eğitimi vermek istiyorsanız, öncelikle çocuğun eğitim öncesi hazır olup olmadığına ilişkin belirtileri dikkate alıp ona göre hareket edebilirsiniz. Unutmamak gerekir ki, çocuğun iyi bir tuvalet eğitimi alması psikolojik gelişimini de etkileyecektir. Bu nedenle çocuklarınızın tuvalet eğitimini sabırla yürütmeniz gerekmektedir. Böylece çocuğunuzun daha tutarlı bir kişiliğe ve hayata sahip olmasını sağlayabilirsiniz.