Kapitalizmi Sorgulayan İş Dünyası Marx'ı Aramakta Haklı mı? 

Alarko Holding Yönetim Kurulu Başkanı İshak Alaton ile General ElectricE'nin CEO'su Jack Welch arasındaki, Karl Marx ile Adam Smith tartışmasının ardından, Doğuş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ferit Şahenk ve Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın'ın açıklamaları, "iş dünyasında solculuk rüzgarlarının estiği" yorumlarına neden oldu. Paranın sahiplerinden esen sol rüzgarı değerlendiren ekonomistler de, serbest piyasa kurallarının yeniden sorgulanması gerektiğini düşünüyor.

Referans Gazetesi yazarlarından Nabi Yağcı, iş çevrelerinin bile dünyanın gidişatından kaygılanarak yeni tarzda düşünmeye başlamalarının sevindirici olduğunu belirtirken; Hasan Ersel "Bir sistem bu kadar büyük adaletsizlik yaratıyorsa, buna bir çare bulmak gerekir" dedi.

İşTcell Liderler Konferansı'nda konuşan İshak Alaton, Jack Welch'e, "Aşırı derecede artan enerji ve gıda fiyatları binlerce insanın açlık ve yoksulluk çekmesine, hatta ölümüne yol açıyor. Serbest piyasa ekonomisi artık işlevini yerine getiremiyor mu? Adam Smith öldü sanırım. Çözüm için insanlığın Karl Marx'ı yeniden keşfetmesi mi gerekiyor?" sorusunu yöneltmişti. Alaton'un sorusunun salonda bulunanlardan yoğun alkış alması üzerine Jack Welch, "Sanırım salonda bulunanlar sorunun içeriğine değil de akıllıca ve komik olmasına alkış tuttular. Yoksa burada bulunan hiç kimsenin serbest piyasa ekonomisine bir inançsızlığı olduğunu zannetmiyorum. Kapitalizm bir takım eksikliklerine rağmen, mevcut sorunlara ve ihtiyaçlara yine de en iyi cevap veren bir sistem" yanıtını vermişti.

Marx'ı doğru anlamak lazım

Dünyanın yeni bir düzene ihtiyacı olduğunu belirten Nabi Yağcı, serbest piyasa düzeninin bittiğine ilişkin açıklamaların tartışılması gerektiğini söyledi. Yağcı, "İshak Alaton görüşlerini biraz daha net ortaya koyduğunda, böyle söyleyeceğini sanmıyorum. Sorun sadece Adam Smith değil. Çünkü küresel gelişmeyi geri çevirmek mümkün değil. Devletçi ekonomilerle küresel süreçleri uyumlaştırmak bana göre söz konusu değil. Bugünkü sonuç sadece kapitalizmin ürünüdür ama bu sadece serbest piyasa olduğu için değildir" değerlendirmesinde bulundu. Hem insanlığı hem de doğayı yoksulluğa iten kültürün değişmesi gerektiğini vurgulayan Yağcı, dünyanın demokratik ve küresel düzeyde yeniden yapılanmasının şart olduğunu ifade etti. Yağcı, "Marx'ı doğru anlamak lazım, onun temel görüşlerinin hâlâ geçerli olduğunu düşünüyorum" şeklinde konuştu.

Adaletsizse çare bulunmalı

Referans Gazetesi yazarı Hasan Ersel ise piyasa mekanizmasının gelir dağılımını düzeltebilecek bir sistem olmadığına dikkat çekti. Marx'ın bu konuda hep kaygı duyduğunu ve piyasa mekanizmasını takdir ettiğini ifade eden Ersel, "Marx'a göre bu mekanizma krizlere gebedir. Dinamiği sağlam değildir. İşte bu nedenle Marx ile devam eden kriz teorisi var. Aşırı derecede krizlere yol açmaması da devletin görevidir. Dolayısıyla Alaton'un söylediklerinin son derece anlamlı bir yeri vardır" diye konuştu. GE'nin CEO'sunun Alaton'a cevabının son derece sığ olduğunu kaydeden Ersel, "Sayın Alaton'un sorguladığı nokta bir insanın aç kalmasıdır ve bu en büyük adaletsizliktir. Bu sistem bu kadar büyük adaletsizlik yaratıyorsa buna bir çare bulmak gerekir" dedi.

Referans