Son yıllarda popüler olan Şamanizm nedir, ne değildir? 

Şamanizm, Türklerin İslamiyet'e geçmeden önceki inanç sistemi olduğunun bilinmesi dışında çok fazla bilgi sahibi olmadığımız bir inanç.

Şamanizm nedir, Şaman kimdir, Şaman kime denir, Şamanların ibadetleri nelerdir, Şaman adetleri nelerdir gibi sorular son zamanlarda çok fazla sorulmaya başlandı.

Son yıllarda oldukça popüler olan Şamanizm hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için derledik...

ŞAMANİZM NEREDE VE NE ZAMAN ORTAYA ÇIKTI?

Şamanizm’in tarihteki anayurdunun Orta Asya Türkleri ve çevrelerindeki diğer halklar olduğu düşünülse de Çin, Tibet, Japonya, Avustralya, Endonezya yerlilerinde ve hatta Amerika’da görülen Şamanizm’in tarihte ilk nerede ortaya çıktığını bilmek zor. Herhangi bir kurucusu veya kutsal kitabı olmadığı gibi ortaya çıkış tarihi de belli değildir.

ŞAMANİZM NEDİR?

Şamanizm İlkel kavimlerde görülen, ruhlarla insanlar arasında aracılık yaptığı ve hastaları iyileştirme gücüne sahip olduğu kabul edilen Şamanlar çevresinde yoğunlaşan inanç sistemidir.

ŞAMAN ADI NEREDEN GELİR?

Etimoloji olarak kelimenin kökenini incelersek, ilk olarak 13. yüzyılda kullanılmış olan "şaman" sözcüğünün eski Türkler tarafından kullanılmadığını belirtmek gerekir. Eski Türkler’de ‘şaman’ sözcüğü yerine "Kam" sözcüğü kullanılırdı. Eski Türkler’de dini törenleri yöneten kişiye “Kam” denildiği, eski Çin kaynaklarında yazar.

ŞAMAN İBADETLERİ NASIL OLUR?

İyi Şaman ve Kötü Şaman adıyla iki gruba ayrılmaktadırlar. Diğer bir adlandırmaya göre de Ak Şaman ile Kara Şaman grupları bulunmaktadır. Adından da anlaşılacağı gibi Ak yani İyi Şamanlar ilk var olan Şamanlar olmakla birlikte, iyi ruhlara, inandıkları asıl tanrı Ülgen’e hizmet etmektedirler. Kötü yani Kara Şamanlar ise tam tersi kötü ruhlara, kötü ruhların etrafında bulunduğu tanrı Erlik’e hizmet etmektedirler. 

Şamanlar için davulun da sihirli özelliği var. Onun çıkardığı ritmik ses Şamanlarda trans hali yaratıyor ve bir yolculuğa başlıyorlar. Davul odundan yapıldığı için Şaman ölünce davulu ve giysileri de ormanda bir ağaca asılıyor, yani doğaya geri dönüyor. 

ŞAMANİZM NEYİ SAVUNUR?

İşte, eski Altay ve Uygur Türklerine dayanan bir öğreti olan şamanlıkta “yaşamak” şöyle anlatılır:

Doğada hiçbir şey kendisi için yaşamaz.

Nehirler kendi suyunu içemez. 

Ağaçlar kendi meyvelerini yiyemez.

Güneş kendisi için ısıtmaz. Ay kendisi için parlamaz.

Çiçekler kendileri için kokmaz.

Toprak kendisi için doğurmaz.

Rüzgâr kendisi için esmez.

Bulutlar kendi yağmurlarında ıslanmaz.

Doğanın anayasasında ilk madde şudur: Her şey birbiri için yaşar. Birbiri için yaşamak doğanın kanunudur.

ŞAMANİZM KÖKENLİ BAZI ANADOLU ADETLERİ

Anadolu adetlerinin pek çoğunun Şamanizm kaynaklı olduğu pek bilinmez ancak Türkler'in Orta Asya'dan Anadolu'ya göçüyle birlikte getirdiği adetler bugün hala varlığını sürdürüyor. İşte onlardan bazıları:

Ölünün üzerine bıçak koymak

Lohusaların kırmızı kurdele takması

Kurşun dökmek

Ölünün arkasından helva kavurmak ve yemek vermek

Tahtaya vurmak

Nazara inanmak ve nazar boncuğu takmak

Geceleri tırnak kesmemek

Yolculuğa çıkan kişinin arkasından su dökmek

Kapı eşiğine basmamak