Türkiye Eli Boş Döndü 

Geçtiğimiz hafta Başbakan Erdoğan başkanlığında Rusya’ya yapılan ziyaretin ana konularından birini oluşturan enerji pazarlıklarından Türkiye eli boş döndü. Pazarlıklarda Türkiye Rusya’dan gaz fiyatını Avrupa ülkelerine uyguladığı düzeye indirmesini istedi, ancak Rusya kabul etmedi. Rusya’dan asgari 30 milyar metreküp gaz almayı planlayan Türkiye, bu yıl Rusya’ya metreküp başına 10 dolar fazla ödeme yapacak. Bu da Türkiye’nin enerji faturasını artıracak.

Geçtiğimiz hafta Başbakan Tayyip Erdoğan’ın başkanlığında Rusya’ya yapılan ziyaretin enerji ayağından kötü haber geldi. Enerji Bakanlığı’nın Rus doğalgazında indirim için oturduğu pazarlık masasından da zamla kalktığı ortaya çıktı. Türkiye, Rusya’nın bir süre önce AB ülkelerine doğalgaz fiyatında yaptığı indirimlerin kendisine de uygulanmasını istemişti. Rus tarafıyla pazarlıklara başlayan Türkiye için, geçtiğimiz hafta Rusya’da gerçekleşen müzakereler büyük önem taşıyordu. Müzakerelere indirim talebiyle başlayan Türkiye’nin, masadan 1 Ocak 2011’den itibaren uygulanacak olan ve yüzde 10’a ulaşan zamlı fiyatla kalktığı ortaya çıktı.

Avrupa’ya yüzde 15 indirim

Rusya bir süre önce Avrupa ülkeleriyle, küresel kriz ve doğalgaz tüketimindeki azalma nedeniyle mevcut anlaşmaları yenilemiş ve fiyatı belirleyen formülleri de revize etmişti. Bu nedenle Avrupa ülkeleri Rus gazını yüzde 15’e yakın oranlarda daha ucuza alma imkanı sağlamıştı. Türkiye bu indirim listelerinde yer almayınca, Rusya’yla indirim pazarlıkları yürütmeye başladı. Türkiye’nin Rus gazına ödediği fiyatın Avrupa ülkeleri düzeyine indirmesine dönük talebi kabul görmedi.

Rusya, Türkiye’ye verilen doğalgazın fiyatına 1 Ocak 2011’de yaptığı zamdan da geri adım atmadı. Türkiye halen bin metreküp Rus gazına 352 dolar ödüyor.

Türkiye’nin Rusya’dan almayı tahhüt ettiği doğalgaz miktarı 2011 sonunda süresi sona erecek olan hatla 6 milyar metreküp, Mavi Akım’la 16 milyar metreküp ve Batı hattıyla 8 milyar metreküp olmak üzere asgari 30 milyar metreküp düzeyinde. Ancak Türkiye daha önceki dönemlerde İran’daki kesintiler nedeniyle zaman zaman daha yüksek miktarda gaz almıştı.

Rusya’nın Avrupa ülkelerinde indirim yapmasına karşın Türkiye’ye 1 Ocak 2011 tarihinden geçerli doğalgaza zam yaptığı Enerji Bakanlığı Müsteşarı Metin Kilci’ye hatırlatıldığında, Kilci, “Biz Rusya’nın büyük bir müşterisiyiz. Almanya’dan sonra ikinci büyük müşteriyiz. Bu konuda Avrupa pazarlarındaki fiyatlara benzer bir yaklaşım bekliyoruz” demişti. Ancak müzakarelerin sonucu böyle olmadı.

Medvedev’le taviz tartışması

Müzakerelerde Enerji Bakanı Taner Yıldız ile Gazprom Başkan Yardımcısı Aleksander Medvedev’in de hararetli bir tartışmaya girdiği Rus basınına da yansıdı. Türkiye’nin indirim talebine karşılık Gazprom Başkan Yardımcısı Medvedev’in “Aramızda doğalgaz alımlarıyla ilgili imzalanmış anlaşmamız var. Bu anlaşmaya sadık kalmalı. Taviz isteğinize bir anlam veremiyorum” dediği belirtiliyor.

Doğalgaza seçimden sonra zam gelebilir

Rusya ile fiyat pazarlığı sürerken, Türkiye’nin doğalgazda yüzde 70 bağımlı olduğu Rus gaz fiyatının inmemesi, Türkiye’nin doğalgaz ve elektrik fiyatlarına baskı yapmaya devam ediyor. Doğalgaz alım fiyatının artmasıyla, EÜAŞ, dağıtım şirketleri ve TETAŞ’a sattığı elektriğin fiyatlarına indirim yaparak, fiyat artışlarını kendisi üstleniyor. Ancak yılın ikinci yarısında, seçimlerin ardından fiyatların daha fazla baskılanamayacağı belirtiliyor. Türkiye’nin, elektriğin yarısına yakın bölümünü doğalgazla ürettiği, gazdan gelen maliyet artışlarının 1 Temmuz-31 Eylül döneminde elektrikte zorunlu olarak zammı gündeme getirebileceği ifade ediliyor.

Bu arada, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), 1 Nisan 2011’den itibaren 3 ay boyunca geçerli olacak elektrik fiyatlarında herhangi bir değişiklik yapılmamasına karar verdi.

A.A