1 milyon kartzedenin borçlarının yeniden yapılandırılması için hazırlanan yasa Cumhurbaşkanının onaylamasının ardından uygulamaya girecek. 31 Mayıs öncesinde temerrüte düşmüş, bankalar tarafından ihbar mektubu gönderilmiş, takibe alınmış, icra takibine düşmüş kredi kartı sahipleri taksitli ödeme kolaylığı ile nefes alacak. Tüketici örgütleri Merkez Bankası'nın belirleyeceği endeksle anaparanın çarpılması ile bulunacak borç rakamının dikkatli hesaplanması gerektiğine dikkat çekiyor.
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın verdiği örnekte gecikme faizi ve olağan faizlerle 13 bin liraya yükselmiş borcun Merkez Bankası'nın belirleyeceği endeksle yarı yarıya azalacağı öngörülüyor. Tüketici Hakları Derneği Başkanı Turhan Çakar, şu bilgileri verdi:
YÖNETMELİK GEREKİYOR
"Söz konusu yasada, Merkez Bankası'nın belirleyeceği bir endeksten söz edilmekte. Yasaya göre bu endeks üç aya kadar vadeli ağırlıklı ortalama mevduat faiz oranı esas alınarak hesaplanacak ve kredi kartı ana borcu artı faiz borcu ile çarpılarak borç miktarı belirlenecek."
TÜDER Finans Komisyonu Başkanı Sefa Kabaalioğlu da yasanın uygulanması sırasında oluşacak belirsizliklere dikkat çekerek "Yasanın onayı sonrasında bir uygulama yönetmeliği gerekiyor. Ancak tüketicilerin şunu çok iyi bilmeleri gerekiyor ki Merkez Bankası'nın belirleyeceği endeksle çarpılacak olan meblağ, borçlunun ödemeyi ilk aksattığı tarihteki faiz ve anapara toplamıdır. Diyelim aralık 2008'den beri ödemiyorsunuz, 31 mayısa kadar olan dönem için borcunun belirlenen aylık endeksle çarpılacak. Ama şu anda bu endeksin ne olacağını bilemiyoruz."
1 MİLYON KİŞİ MERAK EDİYOR
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın kamuoyuna açıkladığı kredi kartı borçlarına yeni düzenleme getiren yasa Cumhurbaşkanı'nın onayını beklerken, 1 milyon kredi kartı borçlusu da uygulamadan nasıl yararlanacağını merak ediyor. BUGÜN en çok sorulan sorulardan yola çıkarak "Kartzedeye Çözüm Anahtarı"nı oluşturdu.
1-KARTZEDE YASASI YÜRÜRLÜĞE GİRDİ Mİ?
Yasa, 29 Haziran'da TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek Cumhurbaşkanı'nın onayına sunuldu. Onaylanıp Resmi Gazete'de yayınlandıktan sonra yürürlüğe girecek.
2-YASA NE GETİRİYOR? KİMLER YARARLANIYOR?
31 Mayıs ve öncesinde kredi kartına en az 90 gün ödeme yapmamış olanlar, bankalar tarafından ihtar mektubu gönderilmiş kişiler, icra takibi başlatılmış ve bankalarca takibe alınmış hesap sahiplerinin borçlarını ödeyebilmeleri için kolaylık sağlamayı amaçlıyor.
3-31 MAYIS SONRASI İHTAR MEKTUBU ALDIM, NE YAPAYIM?
Yasa 31 Mayıs sonrasındaki sorunları kapsamıyor. Ancak üzerinde 31 Mayıs 2009 tarihi taşıyan bir evrakın adınıza yola çıkmış olması bile yeterli. 10 gün sonra bile ulaşsa yasadan yararlanabilirsiniz.
4-MARTTA ÖDEDİM, YASADAN YARARLANIR MIYIM?
Bu yasa üç aydan uzun olmak üzere aralıksız olarak ödenememiş borçlara yönelik. Bir takım ödeme güçlükleri yaşadınız ancak 31 Mayıs tarihine kadar en azından asgari ödemelerinizi yapmaya başladınızsa, yasa sizi yapılandırma kapsamına almıyor.
5-89 GÜNLÜK GECİKMEM VAR, YASADAN YARARLANIR MIYIM?
Yasanın sağladığı kolaylıktan yararlanmak için borcunuzu en az 90 gün geciktirmeni gerekiyor.
6-BORÇ HESAPLANIRKEN HANGİ TARİH ESAS ALINACAK?
Ödemelerinizi yapmamaya başladığınız tarih esas alınacak. 2008 Aralık'tan itibaren ödeme yapmıyorsunuz ve borcunuz 1200 lira. 31 Mayıs’a kadar olağan koşullardaki faizden etkilenmeyeceksiniz. Ekstre borcunuz Merkez Bankası’nın ilan edeceği endeksle çarpılacak.
7-MERKEZ BANKASI ENDEKSİ NASIL HESAPLANACAK?
Yasa, yüksek faiz yükünü ortadan kaldırmayı amaçlıyor. Merkez Bankası bir endeks ilan edecek. Bu endeks, 3 aya kadar vadeli ortalama mevduat faiz oranını esas alınarak hesaplanacak.
8-3 BİN LİRA BORCUM VAR, YASAYLA YARISINI MI ÖDEYECEĞİM?
Ali Babacan, 2006 Mayısı‘ndan beri ödenmemiş olan borcun olağan koşullarda 31 Mayıs’ta 2.980 liraya ulaşacağını hesapladı. Ancak, borcun başladığı tarihteki 1000 lira bugünkü 3 ay vadeli mevduat faiz oranıyla hesaplandığında 1.502 lira oluyor.
9-FAİZLER DÜŞTÜĞÜ İÇİN BORCUM AZALACAK MI?
Evet. Kart faizinde yıllık yüzde 70'e varan oran yerine bugünkü vadeli mevduat faiz rakamı esas alınacak. Yasa çıktıktan sonra faizler daha da düşmüş olursa, bu kesinlikle kredi kartı borçlusunun lehine olacak.
10-KREDİ KARTI BORCUMU TAKSİTLE ÖDERSEM NE OLACAK?
Eğer peşin öderseniz faiz uygulanmayacak. Vadeler halinde öderseniz ise şu vade farkları işleyecek:
6 AYLIK VADE İÇİN 1.04
12 AYLIK VADE İÇİN 1.08
24 AYLIK VADE İÇİN 1.18
36 AYLIK VADE İÇİN 1.26
11-BORCUMU PEŞİN ÖDEMEK İÇİN SÜREM NE KADAR?
Yeniden yapılandırmaya müracaat tarihinden itibaren borcun 30 gün içinde kapatılması durumunda ek bir faiz ödenmeyecek.
HACİZ YAĞIYOR HİÇBİR BELGEYE İMZA ATMAYIN
Tüketici dernekleri, 31 Mayıs sonrasında bankaların haciz yağdırdığını iddia etti. Düzenlemenin yürürlüğe girmesinin gecikmesi nedeniyle icra dairelerinin çalışmalarının hızlandığını açıklayan Tüketiciler Birliği Başkanı Engin Başaran "Yasanın yürürlüğe girmesinin gecikmesi, tüketicileri mağdur ediyor.
Kimi icralar, 24 Haziran itibariyle, kredi kartları haciz işlemlerini, takip işlemlerini durdurup işlem yapmazken, kimi icra daireleri bankaların haciz işlem taleplerini arkası arkasına uygulamaya başladılar" dedi. Başaran, tüketicileri; haciz kararı almaları durumunda hiçbir belgeye imza atmamaları, yasa yürürlüğe girdikten sonra yeniden yapılandırma başvurusunda bulunmaları konusunda uyardı.
ÜÇ KERE AKSATAN BAŞA DÖNÜYOR
Yeniden yapılandırma programında en önemli husus ödemelerin üç kereye kadar aksatılması. 6 aylık vadede dahi, arkaya arkaya değil farklı aylarda olsa bile üç defalık gecikme, borçlunun yapılandırma öncesi döneme dönmesine yol açıyor.
Tüketicilere tüm belgelerini saklama uyarısında bulunduklarını belirten Tüketici Örgütleri Federasyonu Başkanı Fuat Engin, kredi kartı sorunu yaşayan kişilerin, yeniden yapılandırma sürecinde izlemesi gereken adımları şöyle sıraladı:
31 Mayıs tarihine kadar temerrüde (gecikme) düştüğüne ilişkin belge olmalı.
Yasa çıktıktan sonra 60 gün içinde başvuruda bulunulmalı.
Muhatapa başvurmadan önce hesaplama mutlaka yapılmalıdır.
BİR BİLENE SORUN
Hesaplama için konuyu iyi bilen bir hukukçudan ya da tüketici örgütlerinden yardım alınmalıdır.
Başvuru, yazılı ve belgeli olarak yapılmalıdır.
Tüketici, ödeme planına karşı ancak, plan doğrultusunda ödeme yapmak ve ödemelere devam etmek koşulu ile itiraz yoluna başvurabilir.
Bildirimde güncel tebligat adreslerinin yer alması zorunludur.
VEKALET ÜCRETİNE DİKKAT
Fuat Engin, yasa yürürlüğe girdikten sonra tüketicinin ödemesi gereken ücretler arasında masraf ve vekalet ücreti kalemlerinin yer aldığını da belirtti. Masrafın 30-40 lira civarında tutacağını, dava açılması durumunda ise biraz daha yüksek olacağını belirten Engin, vekalet ücreti konusunda ise şu bilgileri verdi:
"Vekalet ücreti, toplam borcun yüzde 12'si oranındadır. Yeniden yapılandırmada ise yüzde 25 vekalet ücreti ödenecektir. Eğer borcunuz 1200 liraysa, 144 lira vekalet ücreti hesaplanır. Bunun yüzde 25'i ise 36 liradır. Ödemekle yükümlü olunan vekalet ücreti budur."