'Aciliyet Sıralaması' Can Kurtarıyor KIRMIZI, MAVİ VE YEŞİL VAKALAR

Trafik kazası, yaralanma, inme, kalp krizi ya da basit bir soğuk algınlığı şikayeti ile başvurulan acil servislerde yapılan ''triaj (aciliyet sıralaması)'' uygulaması ile kısa sürede doğru hastaya doğru müdahale edilebilme şansı yakalanabiliyor.


Ankara Üniversitesi (AÜ) Acil Tıp Anabilim Dalı Başkanı Yrd. Doç. Dr. Onur Polat, hasta için uygun etkin girişimin uygun zamanda yapılmasının acil sağlık hizmeti olarak tanımlandığını belirterek, ilk yardım ekiplerinin ve acil servis çalışanlarının hayat kurtarmada çok önemli olduğunu söyledi.

Acil hizmetlerin, basit üst solunum yolu enfeksiyonundan, hayatı tehdit eden kanamalı yaralanmaya, ayak bileği burkulmasından, kalp krizine kadar geniş bir alana yayıldığını anlatan Polat, doğal afetlerde verilen sağlık hizmetlerinin de acil sağlık hizmeti içinde yer aldığını belirtti.

Polat, 365 gün 24 saat aralıksız olarak verilen acil sağlık hizmeti sayesinde çok sayıda kişinin sağlığına kavuştuğunu ve hayata döndürüldüğünü vurgulayarak, ''Ülkemizde her yıl nüfusun yaklaşık dörtte biri, trafik kazası, darp, düşme gibi nedenlerle yaralanmakta ve yaralananların yarısı acil servislere gitmektedir. Acil servislere gidenlerin yüzde 12'si ise yatırılarak tedavi edilmektedir'' dedi.

Araştırmalara göre, yaralananların büyük kısmının acil servislere kendi imkanlarıyla geldiğine ancak bunun sakıncalı sonuçlar doğurabildiğine dikkati çeken Polat, ''İnsanların kendi başlarına acil servislere başvurmaları, ölüm riskini de beraberinde getirmektedir. Hastane öncesi acil sağlık hizmeti örgütlenmesinde 112 ihmal edilmemelidir'' uyarısında bulundu.

ACİL HEKİMLERİNE BÜYÜK ROL DÜŞÜYOR

Polat, AÜ bünyesinde acil servise gelen hastalar üzerine yapılan araştırmaya göre, yılda yaklaşık 36 bin hastaya hizmet verdiklerini, bunların yaklaşık 4 binine travma teşhisi konulduğunu söyledi. Travma vakalarının yaklaşık 3 bininin trafik kazalarına bağlı geliştiğini belirten Polat, ''Özellikle trafik kazalarında yaralıların yüzde 65'inin taksi ya da özel araçlarla yüzde 25'inin ambulanslarla hastaneye getirildiği, geriye kalan yüzde 10'unun ise hiç getirilmediği belirlendi'' diye konuştu.

Polat, hastaya gerekli olan ilk müdahaleyi sadece ambulans ekibindeki uzmanların yapmasının doğru olduğunun altını çizdi. Hasta ve hasta yakınları ile doğru ilişki kurulmasında acil hekimlerine büyük rol düştüğünü de ifade eden Polat, acil tıp hekimlerinin bütüncül bakış açısına sahip, birden çok sorunu olan hastaların tedavileri sırasında koordinasyon sağlayabilen, yaşam kurtarıcı uygulamalara hakim, ekip çalışmasına yatkın, liderlik vasfı taşıyan, şefkatli, empatik, yardımsever, ön yargısız, güvenli ve hasta merkezli bir kişilik yapısına sahip olması gerektiğini bildirdi. Polat, acil servis hekiminin özellikle kriz anında kaygılı ve telaşlı değil soğukkanlı kalabilmesi ve karar verici olabilmesi gerektiğini kaydetti. Yönetici, doktor, hemşire, triaj hemşiresi, paramedik, hasta bakıcı, ön büro elemanları, sosyal hizmet uzmanının bir arada çalıştığı acil serviste, başarının ancak bu ekibinin uyumlu çalışması ile mümkün olduğunu söyledi.


Acil servislerde iş yükünün yoğun olduğunu ve hasta takibinde durumun aciliyetinin göz önünde bulundurulduğunu belirten Polat, ''Acil servislerden kaliteli ve hızlı hizmet alınabilmesi için birimlerdeki iş yükünün fazla olmaması gerekir. Aile hekimliğinin yaygınlaşmasıyla birlikte, acil servislerde 'gerçekten acil' hastalara hizmet sunulması kolaylaşabilir'' diye konuştu.

KIRMIZI, MAVİ VE YEŞİL VAKALAR

Polat, hastalar arasında aciliyet sıralamasının yapılması işlemi olan ''triaj''ın, acil servislerde hızlı ve doğru hizmet verilmesi için çok önemli olduğunu vurguladı. Acile başvuruların fazla olması nedeniyle triaj uygulaması yapıldığını anlatan Polat, şunları kaydetti:

''Her hastanın durumu aynı aciliyette değildir. Acil ön değerlendirme olan triaj ile bazı hastalar için yaşamla ölüm arasındaki birkaç dakikalık farkı yakalama şansı verilebilir. Triaj uygulaması, yaşam kurtarır. Uygulama, bu konuda eğitimli ve 6 yıllık acil servis tecrübesine sahip triaj hemşirelerince yapılabilir. Sebebi ise, acil hastaları yeteri kadar bilmesinden kaynaklanmaktadır, ideal yaklaşımın doktor olmamasının nedeni de bir bulgudan çok fazla ayırıcı tanıya gidebilmesi ve hasta ayrımında zorlanmasıdır. Triaj, maliyet, yatış ve etkin tedavinin seçilmesini olumlu yönde etkiler. Triaj uygulaması, kabul görmüş triaj skalasına göre yapılır. Triaj skalasında, kalp durması, çoklu sistem travması, şok en öncelikli düzey olan kırmızı rengi alırken hafif enfeksiyonlar, basit yara ve sıyrıklar mavi veya yeşil düzeyi alıp hiç kimsenin bekletilmemesi istenmesine rağmen tamamen dolu, yoğun olan bir acil serviste hizmet almak için bir süre bekleyebilirler.''