ABD KUZEY IRAK'A KARŞI SERTLEŞİYOR 

Murat Yetkin-RADİKAL

Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt'ın "Irak'taki PKK'ya askeri operasyon yararlı olur" sözlerini sarf etmesi üzerinden bir hafta geçmeden, ABD'nin Irak Koordinatörü Büyükelçi David Satterfield Ankara'ya geldi. Gerçi Satterfield, bu iki gelişme arasında doğrudan bir bağ kurulmasını istemiyor. Mayıs başında Mısır'ın Şarm Üşşeyh şehrindeki

'Irak'a komşu ülkeler' toplantısı çerçevesinde temaslarda bulunduğuna dikkat çekiyor. Öte yandan Türkiye'nin Irak'taki PKK varlığına müdahalesi ihtimalinin Satterfield'in Dışişleri (Müsteşar Büyükelçi Eğtuğrul Apakan ve Irak Özel Temsilcisi Büyükelçi Oğuz Çelikkol) ve Genelkurmay'daki (İkinci Başkan Orgeneral Ergin Saygun) üst düzey görüşmelerinde ele alındığını kabul ediyor. Özellikle ABD'nin PKK ile Mücadele Temsilcisi Joseph Ralston'ın ve Türkiye'deki muhatabı Edip Başer'in nisanın operasyon için kritik olabileceği açıklamalarından sonra, durum daha ciddiyetle ele alınıyor.

Amerikalılar, artık iki seneden bu yana 'PKK teröristtir', 'Sorunu önce görüşmelerle çözelim' çizgisinin Ankara'da bir etkisinin kalmadığını anlamış görünüyorlar. Bunda Irak Kürt liderliğinin, özellikle de Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani'nin tutumunun rol oynadığı anlaşılıyor.

Satterfield, önceki gün bir grup meslektaşla birlikte yaptığımız söyleşide, "Bir bölgenin kontrolünüz altında olduğunu söylüyorsanız, orada olan bazı şeylerden sorumlu, bazı şeylerden ise sorumsuz olduğunuzu söyleyemezsiniz" dedi. Türkiye'nin askeri bir operasyona girmesine ABD karşı, ama artık Ankara'ya Irak Kürtleri ile görüşme aklı vermek yerine, PKK faaliyetlerinin engellenmesi için Irak Kürt liderliğine, üzerine düşeni yapması için fırsat verilmesi çizgisinde. Bunun için de ABD'nin üzerine düşeni yapacağı sözünü veriyor. Tabii, Barzani'nin sözünde durup durmayacağı sorusuna "İnanıyorum ki duracaktır" yanıtı veriyor ama, "Kürt liderliği, liderliğini gösterecektir" de diyor. Bunu "Kürt liderliği liderliğini göstersin" anlamında söylüyor.

Peki nereden anlayacağız, Barzani'nin liderliğini göstereceğini ve PKK'ya karşı önleyici adım atılmaya başlandığını? Satterfield'in yanıtı şöyle: "PKK'nın bürolarının kapatıldığını, lider kadrolarının etkisizleştirildiğini ve PKK eylemlerinin durduğunu göreceğiz. Bunu daha fazla gecikmeden göreceğiz. Bunlar bize Irak Kürt liderliğinin PKK'ya karşı ciddi adımlar atıp atmadığını gösterecek."

Bunlar gayet kesin ifadeler.

Peki 'En kısa zamanda', ne demek? Ne kadarlık bir bekleme süresini anlatıyor? Satterfield buna önce doğrudan yanıt vermiyor. Ancak bir süre sonra, Irak'ın yeni petrol yasasının kabulü için de aynı ifadeyi kullanınca ve bunun Kürt liderliğe PKK için tanınan süre için de geçerli mi olduğunu sorduğumuzda yanıt alıyoruz: "En kısa süre, aylar demek değildir." Birkaç hafta demek. Demek ki, Türkiye hâlâ cumhurbaşkanlığı seçimi sürecindeyken, bir şeyler görüp görmeyeceğimiz belli olacak, ABD Irak Koordinatörü'ne göre. Bekleyip görelim.

Kerkük'te ABD'ye Kürt uyarısı

Uluslararası Kriz Grubu (ICG), çatışmaları krize dönüşmeden önleme amacıyla gözlem, raporlama ve gayriresmi diplomaside uzmanlaşmış, tanınmış bir hükümet-dışı kuruluş. ICG, geçenlerde yazdığı Kıbrıs raporuyla ilk defa Türk tezlerinin bu tür bir çalışmada objektif olarak tartışılmasını sağlamıştı. ICG, 19 Nisan'da 'Irak ve Kürtler: Kerkük Krizinin Çözümü' başlıklı bir rapor yayımladı.

Raporda önemli saptamalar var:

- Kürtlerin dört yıldır izlediği sabit fikirli politika, barış ve istikrar içinde paylaşılan bir Kerkük'ten çok, etnik temelde, çoğunluk oyuyla sağlanmış bir ilhakı amaçlamaktadır.

- Irak Kürtlerinin tek müttefiki ABD'nin yeni Irak planı ağırlığı tamamen Bağdat'ta güvenliğin sağlanmasına vermekte ve Kerkük krizini bir yana bırakmaktadır. Bu ihmalin faturası ABD'ye kötü çıkabilir.

- Kerkük sorununu çözerken, Irak'ın yeni petrol yasasının, Kürt bölgesini federal Irak'ın bütününden ayırmayacak şeklide kabulü ve PKK'nın Irak Kürdistanı'ndaki faaliyetlerinin Ankara'nın endişelerini giderecek şekilde giderilmesi de hesaba katılmalıdır.

- Kerkük'teki krizin çözülmesi için BM devreye girmeli, yıl sonunda yapılması öngörülen referandum ertelenmeli ve Kerkük üzerine Kürtlerle Araplar, Türkmenler ve Keldani-Asuriler arasında diyalog başlamalıdır.