Ankara'yı Ümitlendiren Yakınlaşma ABD ve Suriye Arasında Bahar Havası

Obama başkanlığındaki yeni Amerikan yönetimi Suriye ile buzları eritiyor.

Amerikan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Gordon Duguid, üç gün önce birdenbire Suriye ile ilişkiler hakkında iyimser konuşmaya başladı. Duguid, "Suriye’yle ilişkimiz olmasını istiyor muyuz? Evet, evet gerçekten istiyoruz. Bu görüşme bize bu sürecin devam edip edemeyeceğini gösterecek mi? Evet, gösterecek” dedi.

Şam'da görüşme

Duguid’in sözünü ettiği görüşme, iki Amerikalı diplomatın ani bir kararla Şam’a giderek gerçekleştirdikleri bir görüşmeydi. Bu geziden önce Amerikan Senatosu Dış İlişkiler Komitesi’nin yeni başkanı John Kerry Şam’a gitti. Ardından Şarm el Şeyh’te yapılan bir toplantıda Amerikan Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Suriyeli meslekdaşı Velit el Muallim el sıkıştı ve ayaküstü konuştu. Dün ise Washington kulislerinde, Clinton’ın Cumartesi günü Ankara’da yapacağı görüşmelerden sonra Şam’a gidebileceği söylentileri dolaşmaya başladı.

İlişkilerde dönüm noktası

Bush yönetimi Suriye’yi yıllar boyu izole etmeye çalıştıktan sonra Amerika Birleşik Devletleri’nin yeni yönetimini birdenbire tam ters yönde adımlar atmaya iten ne? Çeşitli faktörler var. Suriye’nin Filistinli Hamas örgütüyle yakın ilişkide olması, Irak’taki istikrarın büyük ölçüde Suriye’nin işbirliğini gerektirmesi ya da Lübnan’da iç barışın ancak Suriye’nin de onay vermesiyle sağlanabilecek olması bunlardan sadece birkaçı.

Suriye-İran ilişkisi

Fakat asıl önemli unsurun, bu ülkenin Amerika Birleşik Devletleri’ne karşı İran’la güç birliği yapması olduğunu, Amerikan Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı John Kerry’nin sözleri ortaya koyuyor. Kerry, "Suriye'yle barış yaparak ve ilerleme kaydederek, İran’la da ilerleme kaydedebiliriz. Yönetime, Şam’la diyaloğa başlamayı tavsiye ederim. Suriye’nin İran’la bağlarını hemen koparacağı hayalini kurmamalıyız. Fakat bu ilişki bölgenin istikrarını bozmadığı sürece bizim için bir tehdit oluşturmaz” diyor.

Beyaz Saray, Suriye’yle ilişki kurmak, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ı maddi yardımlar ve ticari anlaşmalarla yanına çekmek ve sonuçta İran’ın Ortadoğu’daki en önemli ayaklarından birini kırmak istiyor.

ABD Türkiye'ye güveniyor

Bunları yaparken, Washington’un en güvendiği müttefiği ise Türkiye. Türk hükümeti, Bush yönetiminin baskılarına rağmen yıllarca Suriye’yle ilişkisini koparmadı. Aksine, o yıllarda Suriye ile can düşmanı İsrail arasında dolaylı bir diplomasi sürdürdü ve bunda çok başarılı oldu. Bugün yeni Amerikan yönetimi Ankara’nın bu politikasına gıptayla bakıyor ve Türkiye’nin Suriye’yle ilişkide kendisine yardımcı olacağına inanıyor. John Kerry de bunu vurguluyor. Kerry, "Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad kısa süre önce Şam’da bana, İsrail’le barış görüşmelerine yeniden başlamaya ve Arap barış girişimine tekrar sahip çıkmaya hazır olduğunu söyledi. Suriye, bu barış görüşmelerine Amerika’nın doğrudan katılmasını istiyor ve eğer süreci ilerletmeye yardımcı olabilirse, bu rolü oynamalıyız” diye konuşuyor.

Türk dışişlerinde hazırlık

Türk Dışişleri de şimdi bu görüşmelerin zeminini hazırlamaya çalışıyor. Bu hafta Washington’da görüşmelerde bulunan Türkiye Büyük Millet Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu’nun üyelerinden Suat Kınıklıoğlu, “Göreceksiniz. Gerçekten barış anlaşmasıyla sonuçlanır mı, onu bilemem ama İsrail’de yeni hükümet kurulur kurulmaz, Türkiye, Suriye, İsrail ve Amerika Birleşik Devletleri’yle masaya oturacak” diyor.

Cem Sey/Washington