Hedefte 4.5 Milyon Kişi Var 

Başbakan Erdoğan’ın açıklayacağı 2011-2013 Kayıtdışıyla Mücedele Eylem Planı’nın hedefinde bu kez asgari ücretli üst düzey yöneticiler olacak. SGK Başkanı Emin Zararsız, “Halen 10 milyonu aşkın sigortalının yaklaşık 4.5 milyonu resmi kayıtlarda asgari ücretli görünüyor. Çoğunun böyle olmadığını biliyoruz. Yeni dönemde beyannamelere meslek kodlarının girilmesini zorunlu tutacağız. Böylece asgari ücretli CEO, mühendis, doktor yalanlarına son vereceğiz” dedi.

Türkiye’nin kayıtdışıyla mücadele kapsamında önümüzdeki 3 yılını belirleyecek strateji tamamlandı. Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda (EKK) son şekli verilen Kayıtdışıyla Mücadele Stratejisi 2011-2013 Eylem Planı’nı, önümüzdeki günlerde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın kamuoyuna açıklayacağı belirtildi. Yeni dönemde “kayıtlı olup matrah kaçıranlar” hedefe alınırken, SGK kayıtlarında asgari ücretli olarak görülen 4.5 milyon kişi gerçek ücretiyle kayıtlı olup olmadığı açısından tek tek incelenecek.

Yeni hazırlanan Kayıtdışıyla Mücadele Stratejisi’nde bu kez, Başbakan’ın geçen yıl gündem yaratan “200 TL’ye adam çalıştırıyorlar, değilse ‘hayır’ desinler. Ama diyemezler. İnsanımızın emeğini sömürüyorlar” sözleriyle yola çıkıldı. Buna göre, yüksek ücret almalarına rağmen, kayıtlarda asgari ücretli görünen şirket CEO’ları, üst düzey teknik yöneticiler, mühendis, operatör, finans müdürü gibi milyonlarca insan mercek altına alınacak. Buna ilişkin hazırlık da “kayıtlı olup matrah kaçıranlar” başlığı altında yapılıyor.

Başbakan Erdoğan’ın bu sözlerine dayanak olan SGK işyeri denetim raporları tartışma yaratmıştı. Buna göre çok sayıda işyerinin “kayıt içinde kayıtdışılık” örnekleri sergilediği anlaşılmıştı. Bu kapsamda bir kısım işyerlerinde, işçi ücretinin bankaya asgari ücretten yatırıldığı ancak daha sonra bir kısmının elden geri alındığı, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinde işsizlikle boğuşan işçilerin de bu duruma ses çıkarmadığı ortaya konulmuştu. Benzer şekilde bir kısım işyerlerinde de, şirket müdürü, yönetici, mühendis, doktor vb çalışanlara yüksek ücretler verilmesine rağmen, sigorta kayıtlarını asgari ücret üzerinden yaptırıldığı tespit edilmişti. Bu tespitlerle halen yaklaşık 4.5 milyon asgari ücretlinin, gerçek durumunun anlaşılması, bu kayıtların tek tek yeniden elden geçirilmesine karar verildi.

Tutarsızlık olmayacak

2011-2013 yıllarını kapsayacak eylem planının icracı iki temel kurumu Gelir İdaresi Başkanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu, sözkonusu dönemde bilgi paylaşımı içinde çalışacak. Diğer kuruluşlar da kendi sorumluluk alanlarına ilişkin düzenlemeleri hemen yapacaklar. Buna göre stratejinin kayıtdışı istihdamla ilgili bölümünde SGK beyannamelere meslek kodu zorulluğu getirecek. Bununla beyannamede hangi çalışanın hangi görevle çalıştığı belli olacağından, şirket yöneticisinin asgari ücretle çalıştığına dair kayıtlar kendiliğinden ortaya çıkacak.

SGK Başkanı Emin Zararsız, hazırlıkla ilgili şöyle konuştu: “Bakıyorsunuz, şirkette çalışan aşçı yamağı asgari ücretli, ama diyelim o şirketin müdürü de asgari ücretli kaydedilmiş. Şu ana kadar isimler ve ücretler dışında bilgi olmadığı için bir bilinmezlik vardı. Artık tutarsızlıklar kendiliğinden görünecek. Yani burada yöneldiğimiz ‘kayıtlı olup matrah kaçıranlar’ olacak. Halen 10 milyonu aşkın sigortalının yaklaşık 4.5 milyonu, resmi kayıtlarda asgari ücretli görünüyor. Çoğunun böyle olmadığını biliyoruz. Yeni dönemde beyannamelere meslek kodları girilmesini zorunlu tutacağız. Böylece asgari ücretli CEO, şirket müdürü, mühendis, doktor yalanlarına son vereceğiz...”

3 yıllık mücadele planı

Zararsız önümüzdeki 3 yılı kapsayan kayıtdışıyla mücadele döneminde en önemli unsurun “gelir testleri” olduğunu da söyledi. Zararsız, SGK olarak kişilerle ilgili her türlü bilgiyi birbiriyle kıyaslayacaklarını böylelikle hemen her kurumdan gelecek bilgilerle tutarsızlıkların da açığa çıkacağını söyledi. Bu kapsamda Türk Telekom, GSM şirketleri ve bankalardan alınacak bilgilerle herşeyin net bir şekilde ortaya çıktığını belirten SGK Başkan, önümüzdeki yıldan itibaren kaldırılacak olan Yeşil Kart sistemi için de “gelir testi”nin hazır edildiğini söyledi. Yeni dönemde harcama, gelir, tüketimle ilgili olarak bireylerin durumları ortaya çıkarılacak. Bu testin sonuçları ise SGK tarafından kayıtdışına çözecek temel anahtar olarak görülüyor.

Banka kredisinden alınan ilaca kadar herşey takip edilecek

SGK Başkanı Emin Zararsız, geçtiğimiz Aralık ayında TÜBİTAK’la bir protokol yaptıklarını ve TÜBİTAK’ın SGK için özel bir program hazırladığını belirtti. Buna göre, 3.5 yıl içinde kayıtdışına “SGEP” bombası düşecek. Zararsız’ın verdiği bilgilere göre SGEP, açılımı “Sosyal Güvenlik Entegrasyon Projesi” olan ve TÜBİTAK’ın SGK için hazırladığı özel bir bilgisayar program sisteminin adı. Bununla SGK, Türkiye’de 14 kurumdan gelen bilgileri tek bir sistemde toplayacak. Program, Türkiye’de yaşayan herhangi biriyle ilgili bilgi istendiğinde, o kişinin geçmişinden bugününe, kullandığı banka kredilerinden, sahip olduğu elektronik cihazlardan, kullandığı ilaçlara kadar hakkındaki herşeyi ekrana getirecek. Zararsız, gelişmeyi şöyle anlattı: “TÜBİTAK, bir program geliştirdi. SGK olarak, 3.5 yıllık dönemde kullanımımıza hazır olacak. Bu programda 14 kurumun bilgileri bize akacak. Öyle bir sistem olacak ki, diyelim sizin isminizi girdik, hakkınızdaki herşeyi göreceğiz. Böylece örneğin asgari ücretli görünüyorsunuz, ama eviniz, yazlığınız, süper lüks otomobiliniz, bankaya düzenli ödediğiniz yüksek tutarlı tüketici krediniz var. Diyeceğiz ki, bu asgari ücret nasıl bu kadar bereketli oluyor, bir bakalım.”

GAZETEVATAN