Hükümetten Bankalara Şartlı Söz! 

Hüseyin Özay haberi

Bankalar sınavı geçerse 5 milyar dolarlık ikinci indirim yapılacak. KÜRESEL kriz nedeniyle döviz tevdiat hesaplarındaki yüzde 11 olan munzam karşılık oranlarını yüzde 9’a indirerek bankalara 2.5 milyar dolarlık kaynak sağlayan hükümetin, bu alanda ikinci indirimi ‘reel sektör’ şartına bağladığı ortaya çıktı. Bankalar, sınavı geçerlerse, zorunlu yükümlükler IMF anlaşmasının ardından yeniden gözden geçirilecek. Bu kapsamda, zorunlu yükümlülüklerde 4 puan daha indirim yapılması planlanıyor. Bu indirim de bankalara 5 milyar dolarlık ek kaynak sağlayacak.

PAKETİN PERDE ARKASI

DEVLET Bakanı Mehmet Şimşek tarafından geçen hafta açıklanan ekonomik paketin, perde arkasında ilginç tartışmalar yaşandığı öğrenildi. Pakette yer alan ve bankalara 2.5 milyar dolarlık ek kaynak sağlayan yabancı para üzerindeki zorunlu yükümlülüğü yüzde 11’den yüzde 9’a çekilmesi kararı alınırken, diğer ülkelerdeki zorunlu karşılık oranları araştırıldı. Yapılan araştırmada, yabancı paralar için getirilen zorunlu karşılık oranının yüzde 5’ler düzeyinde olduğu belirlendi. Bunun üzerine, Türkiye’deki yabancı para zorunlu karşılığının da, yüzde 11’den yüzde 5’e düşürülmesi gündeme geldi. Bu kararın, bankalara yaklaşık 7.5 milyar dolarlık kaynak sağlayacağı hesaplandı.

Ancak ekonomi yönetimi, zorunlu karşılıklardaki indirimin yüzde 6 yerine yüzde 2 oranında uygulanmasını kararlaştırdı. Yüzde 6’lık indirimden vazgeçilmesinde iki neden etkili oldu. 6 puanlık indirimden vazgeçilmesinde Merkez Bankası’nın, bu ölçüde bir indirimin döviz rezervlerinde zafiyet oluşturacağı görüşü etkili oldu. İkinci olarak da, bankaların indirimden sağlayacakları kaynağı ‘reel sektörü kullandırmak yerine kasalarında tutma ihtimali’ belirleyici oldu.

KADEMELİ YAPILACAK

İKİ endişenin ardından, yabancı paradaki zorunlu karşılık oranının kademeli olarak indirilmesinin daha doğru olacağı, bu kapsamda ilk olarak zorunlu yükümlülükte ilk etapta yüzde 2’lik indirim yapılması kararlaştırıldı. Ekonomi yönetimi, zorunlu yükümlülüğün düşürülmesi ile 2.5 milyar dolarlık kaynak sağlayan bankaları izlemeye aldı. Bu süreçte, reel sektörün kredilerini geri çağırmaya devam edilirse, zorunlu karşılıklarda ikinci indirim yapılmayacak. Eğer bu kaynak, reel sektöre verilirse, IMF ile yapılacak anlaşmanın ardından, zorunlu karşılıklardaki oranlar yeniden ele alınacak. Zorunlu yükümlülük oranı yüzde 5’e kadar düşürülecek. Bu indirim de bankalara 5 milyar dolarlık daha kaynak sağlayacak. Zorunlu yükümlülükler yüzde 11’den yüzde 9’a düşürülmeden önce, bankaların Merkez Bankası nezdinde tuttukları 17.5 milyar dolarlık zorunlu yükümlüğü bulunuyordu. İndirim ile birlikte bu tutar 15 milyar dolara indi. Zorunlu yükümlülüğün yüzde 5’e çekilmesi halinde ise tutar 10 milyar dolara inecek. Merkez, bankaların yabancı paralar için tuttukları zorunlu yükümlülüklerine 10 binde 1 oranında faiz ödüyor. Türk Lirası mevduatlar için de yüzde 6 oranında zorunlu yükümlülük bulunuyor.

Krediler 2 ayda 7.6 milyar YTL azaldı (milyon YTL)

Tarih Şirketlere açılan

YTL krediler

Kasım 2007 99.216

Aralık 100.642

Ocak 99.850

Şubat 105.241

Mart 107.419

Nisan 109.987

Mayıs 116.447

Haziran 121.024

Temmuz 120.404

Ağustos 124.255

Eylül 129.255

Ekim 125.035

Kasım 121.594