Mortgage İşlemlerine Sıkı Denetim 

Sermaye Piyasası Kurumu (SPK), ipotek finansmanı kuruluşlarına ilişkin düzenleme hazırladı. İpotek finansman kuruluşları, konut finansmanından kaynaklanan alacakların devir ve ipotek teminatlı menkul kıymet ihracı işlemlerini yapacaklar.
Para toplaması yasak olacak olan ipotekli finansman kuruluşları, faaliyetlerinin gerektirdiğinden fazla taşınmaz edinemeyecekler. Kuruluşların mali durumlarının taahhütlerini karşılayamayacak duruma gelmeleri halinde faaliyetleri durdurulacak.
SPK, İpotek Finansmanı Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ taslağını görüşe açtı. Düzenleme çerçevesinde SPK’nın izni ve BDDK’nın olumlu görüşü ile ipotek finansmanı kuruluşları kurulacak.
Ortaklık kurmak isteyen gerçek veya tüzel kişi kurucular ile nitelikli pay sahiplerinin; Bankacılık Kanununda banka kurucu ortakları için aranan şartları taşımaları, muaccel vergi ve prim borcu bulunmaması, kendi özel mevzuatları ve sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde faaliyetlerinin sürekli veya son 1 yıl içinde 1 ay veya daha fazla süreyle geçici olarak sınırlandırılması veya durdurulması kararı verilmemiş olması, işlem yasaklı olmaması, sermaye piyasası mevzuatına aykırılıktan dolayı mahkumiyet kararlarının bulunmamış olması şartı aranacak. Ayrıca, malvarlığı değerlerini aklama suçundan ve terörün finansmanı suçundan mahkum olmamış olması gerekecek.

KONUT FİNANSMANINDA MENKUL KIYMET İŞLEMLERİ YAPILACAK

Ortaklıkların faaliyet izni almak üzere, esas sözleşmesinin tescilinden itibaren en geç 6 ay içerisinde Kurula başvurması
şart olacak. İpotekli finansman kuruluşlarında iç kontrol, risk yönetimi, iç denetim sistemleri kurulacak.
İpotek finansman kuruluşları şu faaliyetlerde bulunacaklar:
-Münhasıran konut finansmanından kaynaklanan alacakların devralınması, devredilmesi, devralınan alacaklardan oluşan varlıkların yönetimi ve alacakların teminat olarak alınması suretiyle kaynak temini, bu amaçla müşteri kuruluşların alacaklarının, alacağın satın alındığı kuruluşa geri
satım hakkı ile birlikte veya bu hak olmaksızın devralınması.
-İpotekli sermaye piyasası araçları kapsamında olmak üzere, İpotek Teminatlı Menkul Kıymetleri (İTMK) Tebliği veya ikinci fıkra hükümleri çerçevesinde İTMK ihracı, varlık
teminatlı menkul kıymet ve diğer borçlanma senetlerinin ihracı ile konut finansmanı fonu ve varlık finansmanı fonu kurulması.
Alacakların teminat olarak alınması suretiyle kaynak temini amacıyla ortaklık tarafından satın alınan alacaklar ortaklıklar tarafından ihraç edilecek İTMK’lerin teminatı olarak kabul edilebilecek.

KONUT TEMİNATLARI BAŞKA AMAÇLA KULLANILAMAYACAK

Konut finansmanından kaynaklanan alacakların ve diğer varlıkların teminat gösterilmesi suretiyle ortaklıklardan kaynak temin edilmesi halinde, teminat gösterilen varlıklar, başka bir amaçla tasarruf edilemeyecek. Söz konusu varlıklar rehnedilemeyecek, teminat gösterilemeyecek, kamu alacaklarının tahsili amacı da dahil olmak üzere üçüncü şahıslar tarafından haczedilemeyecek, ihtiyati tedbir kararı verilemeyecek ve iflas masasına dahil edilemeyecek.
Kuruluşların sermaye yeterliliği oranının devamlı olarak asgari yüzde 4 olması gerekecek.
İpotek finansmanı kuruluşlarının yapamayacakları iş ve işlemler ise şunlar olacak:
-Ana faaliyet konuları dışında faaliyette bulunamayacaklar.
-Teminat mektubu veremeyecekler.
-Kanuna göre menkul kıymet ihracı ile uluslararası piyasalardan ödünç para alınması dışında her ne ad altında olursa olsun bir ivaz karşılığı para toplayamayacaklar.
-Bankacılık Kanununda tanımlandığı üzere mevduat toplayamayacaklar, mevduat toplama sonucunu verebilecek iş ve işlemler yapamayacaklar.

FAZLA TAŞINMAZ EDİNEMEYECEKLER

-Kuruldan icrası için izin alınan faaliyetler ve bunlara ilişkin iş ve işlemler dışında hiçbir faaliyette bulunamayacaklar. Sermaye piyasası faaliyetlerini yürütebilmek için gerekli olanın üstünde taşınmaz mal edinemeyecekler.
-Ortak, yönetici, denetçileri ve personeli işleri dolayısıyla öğrendikleri sırları açıklayamazlar ve bu sırları kendilerinin veya üçüncü kişilerin menfaatine kullanamayacaklar. Kamuyu aydınlatma amacıyla mevzuat gereği yapılan ilan ve duyurular, adli veya mevzuatla yetkili kılınmış olmak kaydıyla idari her türlü inceleme ve soruşturma halleriyle suç oluşturan durumlara ilişkin bilgilerin ilgililere verilmesi ise sır kapsamında olmayacak.

“EN BÜYÜK BİZİZ” REKLAMI YAPILAMAYACAK

Kuruluşlar, her tür yazılı, sesli ve görüntülü basın yayın ilanları, bilgi işlem ortamında verilen ilanlar, broşür, afiş ve bunlara benzer nitelikteki reklam ve ilanlarda belirlenen ilkelere uyacaklar. Buna göre; halkı yanıltıcı ve aldatıcı, bilgi ve tecrübe noksanlıklarını istismar eder tarzda ifadelere yer verilemeyecek. Taraflı ve gerçeğe aykırı bilgi verilemeyecek. Asgari gerekliliği olan bilgiler gizlenemeyecek. Diğer ortaklıklarla karşılaştırma yapılamayacak. “En büyük”, “en iyi”, “en güvenilir”, “en
sağlam” ve buna benzer sübjektif ve abartılı bir imaj yaratmaya yönelik ifadelere yer verilemeyecek.

MALİ DURUM ZAYIFLARSA FAALİYET DURDURULACAK

SPK, şu hallerde, olayın mahiyet ve önemini göz önüne alarak, ortaklıkların faaliyet yetki belgesini iptal edebilecek ya da faaliyetlerini geçici olarak durdurabilecek:
-Kurulca gerekli görülen önlemlerin alınmamış olması, mevzuat ve esas sözleşme hükümlerine aykırılıkların tespit edilmesi.
-Mali durumunun taahhütlerini karşılayamayacak kadar zayıflamış olduğunun tespit edilmesi.
-Kuruluş, faaliyete geçme, faaliyet izni alınmasına ilişkin olarak öngörülen şartlar ile ortaklığın ortak ve yöneticilerinin, personelinin Kanunda ve Kurul düzenlemelerinde sayılan şart ve niteliklerden herhangi birini yerine getirmemesi ya da yitirmesi.
-Sermaye yeterliliği ile ilgili Kurul düzenlemelerine aykırı durumların ortaya çıkması halinde, gerekli şartların Kurulca verilecek süreler içinde yerine getirilmemesi.
-İki yıl içinde faaliyetleri iki kez geçici olarak durdurulan ortaklıklara bu tedbir üçüncü defa uygulanmayacak, faaliyet yetki belgeleri iptal edilecek.
-Kurulca yapılacak değerlendirmede, ortaklık tarafından 12 ay süresince herhangi bir faaliyet yapılmadığının tespit edilmesi durumunda veya ortaklık tarafından faaliyetlerin 6 ay veya
daha fazla süreyle yürütülmeyeceğinin bildirilmesi halinde de faaliyet izni Kurulca iptal edilecek. Ancak bu süreler, ortaklık tarafından haklı bir sebebin ileri sürülmesi halinde Kurulca uzatılabilecek.