Obama Konuştu Ortalık Karıştı İsrail Ne Diyeceğini Bilemiyor

Obama'nın İncil ve Tevrat'ın yanısıra Kuran'dan üç ayet ve bir hadisten alıntı yaptığı konuşması sık sık alkışlarla kesildi ve son sözlerinin ardından ayakta alkış koptu. Salondakilerin çoğunluğunu din adamları oluştururken, localarda da kadınlı erkekli gençler vardı. Ortadoğu'da 30 televizyonun canlı yayımladığı konuşmayı Hizbullah’ın El Manar ve İran’ın El Alem kanalları da Arapça çevirisiyle verdi. AP ajansı, 'Müslümanların ilk tepkilerinin kendilerine yönelik Amerikan yaklaşımının değiştiği şeklinde olduğu, ancak bazılarının sözleri destekleyecek hareketler görmek gerektiğinde ısrar ettiği' izlenimini aktardı. Reuters ajansı, 'İsrail-Filistin sorununu sona erdirmek için yeni bir girişim önermemesinin büyük olasılıkla birçoklarını hayal kırıklığına uğratacağı' yorumunu yaptı. Tepkiler şöyleydi:

TÜRKİYE: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, ABD Başkanı Barack Obama’nın "Bugünkü ifadeleri ve taahhütleriyle İslam ülkeleri bakımından da barış ve istikrar için ortaklık yapılabilir ve yapıcı bir lider olduğunu bir kez daha gösterdiğini" söyledi. Gül konuşmayı "içten, dürüst ve gerçekçi" bulduğunu ifade etti.

İSRAİL: Başbakan Benyamin Netanyahu, öncelikle yardımcıları ve bakanlarıyla toplanarak hükümetçe konuşmaya ne tepki vereceklerini belirlemeye çalışırken, bakanlarını bundan önce tek tek açıklama yapmamaları yönünde uyardı. Yahudi yerleşimcilerin sözcüsü Aliza Herbst "Modern tarih gösteriyor ki, İslam alemi Batı ile savaştadır. Obama'nın barış vizyonu hoş ama naif" tepkisini gösterdi.

HAMAS: Sözcü Fevzi Barhum: "Konuşma somut bir değişimi yansıtırken birçok çelişki de barındırıyor. Duygulara oynuyor ve inceliklerle dolu. Bu da bize Amerika’nın dünyadaki imajını düzeltmeyi amaçladığını düşündürüyor." Milletvekili Mahmud Ramahi "Pek çok olumlu nokta vardı. ABD dış politika söyleminde değişim görüyorum. Ama sorun hala yerli yerinde. Bağımsız Filistin devletini sağlayabilecekler mi? Obama bunu yaparsa, tüm taraflar rahat nefes alıp feraha çıkar."

FİLİSTİN ÖZERK YÖNETİMİ: Başkan Mahmud Abbas'ın sözcüsü Nebil Ebu Rudeyna: "Filistin sorunuyla ilgili bölümü yeni bir başlangıç için önemli bir adım. Yeni ve farklı bir Amerikan politikasını gösteriyor. Adil barışın başkenti Kudüs olan Filistin devletini temel alacağı yönünde İsrail'e net mesaj verdi."

İRAN: Dini lider Ayetullah Ali Hamaney İslam devrimi lideri Ayetullah Humeyni: "Ortadoğu ulusları şiddet, askeri müdahale, ayrımcılık gördükleri ABD'den kalplerinin en derinliklerinden nefret ediyor. Yeni ABD yönetimi imaj değiştirmek istiyor. ABD’nin çirkin, tiksindirici ve kaba yüzünü değiştirme çabaları sadece kelimeler, konuşma ve sloganla başarılı olamaz. Tatbiki değişim gerek."

LÜBNAN: Hizbullah vekili Hassan Fadlallah: "İslam aleminin böyle vaazlara ihtiyacı yok. Amerikan politikasının kökten değişmesi gerek. Buna İsrail saldırganlığına desteği kesmekle, Irak ve Afganistan'dan çekilmeyle, İslam ülkelerine müdahaleyi bırakmakla başlayabilir."

IRAK: Hükümet sözcüsü Ali El Debbağ "Tarihi ve önemli. ABD'nin olumlu yönelimini yansıtıyor. Kuran’dan bahsetmesi olumlu değişim resminin önemli parçasını oluşturdu. Değişimi eylemle görme ihtiyacı var. Irak'tan çekilme takvimine sadakatten memnunuz. Araplar olarak İsrail'e baskı uygulanmasını bekliyoruz." Bağdat Üniversitesi uzmanlarından Hazım Nuami: "Iraklılar için yeni hiçbir şey sunmadı. Mesajı, kendisini Irak’ta olan bitenlerin dışında tutmaktı."

MISIR: Arap Birliği Genel Sekreteri Emir Musa: "İslam ile Batı arasındaki gerilim ve çatışma yılları sona ermeli. İsrail-arap sorununda Obama'nın bir tarafı tutmayı bırakıp dürüst arabulucu olmaya yöneldiğine inanıyorum. ABD iki tarafa eşit mesafede durarak sorunu çözebilir. İsraillilere bedava köfte verilmemeli. İsraillilerin bir şey istiyorsa bunun bedelini ödemeleri gerektiği zaman artık gelmeli. Biz hiçbir şey için çok bedel ödedik." Eski İslami Cihad lideri Kemal Habib: "Gerçekten yeni bir başlangıç. Karşılıklı saygıya dayalı bir ilişkinin temelini atıyor. Aşırılıkçılıkla ilgili Kaide'ye Afganistan'da Obama'ya bir şans vermek için Batı ile diyalog arayışı fırsatı sunuyor. ABD'deki Müslümanların haklarından söz etti, bu da çok önemli bir husus." Bağımsız Badil gazetesi yayın yönetmeni Sayyid Said: "Gerçekten büyük, tarihi, siyasi başyapıt niteliğinde konuşma. Buna rağmen Arap-İsrail sorunu gibi uygulamalı boyuta geldiğinde çok çok zayıf kaldı. İsrail taraftarıydı, sadece sömürgeciliğin, yerleşimlerin durmasını talep etti, iki devletli çözüm için müzakerelere şöyle bir değinip geçmesi en zayıf tarafıydı. Yerleşim sorunu sınır sorununun bir parçasıdır. İsrail'e karşı BM kararlarını anması gerekirdi, ama hiçbirini anmadı." Kahire Üniversitesi öğrencisi Sayid Borhan, "Güzel şeyler söyledi, ama sadece bir konuşma, siyaseten İsrail'e baskı zordur ve onun yapması gereken de bu." El Ahram Hebdo'nun diplomatik editörü Randa Ahmavi: "Amerika ilk kez ötekini tanıma yönünde çok bilgece bir strateji benimsiyor."

ENDONEZYA: Cakarta'da bir medrese yöneticisi Vahyudin: "Farklı olmayı vaat ediyor, ama bu sadece bir vaat. Eylem istiyoruz. Müslüman ülkelere tüm müdahalelerin bitmesini istiyoruz. Bunun için mücadele ediyoruz."