Türkiye, şu anda dünyada sigara üzerinde en yüksek özel tüketim vergisi (ÖTV) olan 14'ncü, en çok
tütün kullanan 16 ülke arasında en yüksek ÖTV olan 2. ülke durumda bulunuyor.
TİRYAKİLERE VERGİ DARBESİ
17,3 milyon tiryakinin son vergi artışları nedeniyle 16,7 milyon kişiye, maktu verginin 3,1 TL, nispi verginin yüzde 65 olması durumunda ise 16,3 milyona gerileyeceği hesaplanıyor.
AA muhabirinin Dünya Sağlık Örgütü ve ABD Chicago Illinois Üniversitesi tarafından hazırlanan "Tütün Kontrolü Ekonomisi ve Tütün Mamullerinin Vergilendirilmesi" konulu raporundan derlediği bilgilere göre, Türkiye'de 13-15 yaş grubu çocukların yüzde 8,4'ü tütün ve tütün mamulü kullanıyor.
Erkek çocukların yüzde 9,4'ü günde ortalama 13 sigara, kız çocukların yüzde 3,5'i ortalama 11 sigara içiyor. Gençlerin üçte ikisi sigarayı bırakmak istiyor.
TÜRKİYE'DE VERGİLER
Türkiye'de Ocak 2010'dan itibaren maktu vergi 2,65 lira olurken, oransal vergi tüketici fiyatının yüzde 63'ü oldu. Tütün fonu vergisi kaldırıldı ve şu anda Türkiye sigara üzerinde dünyada en yüksek ÖTV olan 14'ncü, en çok tütün kullanan 16 ülke arasında en yüksek ÖTV olan 2. ülke konumunda.
2009 yılında 2,05 lira olan maktu vergi ve yüzde 58 nispi vergi uygulanan sigarada satışlar 5 milyar 300 milyon paket olarak gerçekleşirken, Ocak ayından itibaren uygulanan 2,65 liralık maktu vergi ve yüzde 63'lük nispi vergiyle sigara satışlarının 4 milyar 651 milyon pakete, maktu verginin 3,10 lira ve nispi
verginin yüzde 65 olarak uygulanması durumunda da 4 milyar 263 milyon pakete gerileyeceği öngörülüyor.
SON VERGİ ARTIŞLARI, YARIM MİLYONDAN FAZLA KİŞİYE SİGARAYI BIRAKTIRACAK
2009 yılında uygulanan 2,05 TL ve yüzde 58 nispi vergi ortamında 17,3 milyon tiryakinin, Ocak ayından itibaren uygulanan vergiler sonucu 16,7 milyon kişiye gerileyeceği hesaplanıyor.
Halen sigara içenlerden sigara yüzünden hayatını kaybedecek olan 6,93 milyon kişinin, 6,78 milyon kişiye gerileyeceği ifade edilirken, sigara içen sayısındaki azalmanın da 590,6 bin kişiye ulaşması bekleniyor. Sigara nedeniyle hayatını kaybedeceklerin sayısında da 165,4 bin kişilik gerileme olacağı öngörülüyor.
ÖLÜMLER GERİLEYECEK
Gelecekte sigara içmesi beklenen kişi sayısının 5,98 milyona, gelecekte hayatını kaybedeceklerin sayısının 2,39 milyona gerileyeceği, gelecekte sigara içenlerin sayısındaki azalmanın 437,7 bine, gelecekteki ölüm oranlarındaki azalmanın ise 175,1 bine, toplam ölüm sayısının ise 340,5 bine gerileyeceği hesaplanıyor.
Sigara tüketiminin düşmesi için ÖTV'lerin enflasyonla orantılı olarak düzenli aralıklarla artırılmasının, sigara fiyatlarının enflasyon oranının üzerinde artırılmasının, ÖTV oranlarının perakende satış fiyatlarının en az yüzde 70 oranında artırılmasının hükümetin vergi gelirlerini artırırken, yetişkinlerin sigarayı bırakmalarına ve çocukların da sigaraya başlamalarını engelleyeceği, böylece Türkiye'de sigaradan kaynaklanan sağlık ve ekonomik kayıpları en aza indireceği belirtiliyor.
Raporda, artan sigara vergi gelirlerinin bir kısmının sağlık bakımına ve tütün kontrol programına ayrılması önerilirken, tütün ürünlerindeki kaçakçılığı önlemek için faaliyetlerin artırılması gerektiği, kaçakçılığın azaltılmasının hükümet gelirlerini ve sigara vergilerinin artırılmasından elde edilecek sağlık yararlarını maksimize edeceği belirtiliyor.
Öte yandan, sigara içen sayısı, vergiler ve ölümlere ilişkin veriler
şöyle:
Ocak 2010'dan Daha Fazla 2009 Etkili Vergi Artışı
Maktu: 2,05 TL Maktu: 2,65 TL Maktu: 3,10 TL
Nispi: Yüzde 58 Nispi: Yüzde 63 Nispi: Yüzde 65
Sigara İçen Sayısı
(Milyon) 17,3 16,7 16,3
Halen Sigara İçenlerden
Sigara Yüzünden Ölecek
Olanların Sayısı (Milyon) 6,93 6,78 6,65
Sigara İçen Sayısında
Azalma - 590,631 972,804
Ölecek Kişi Sayısında
Azalma - 165,377 272,385
Gelecekte Sigara
İçeceklerin Sayısı (Milyon) 6,4 5,98 5,69
Gelecekte Ölecek Kişi
Sayısı (Milyon) 2,6 2,39 2,28
Gelecekte Sigara İçenlerin
Sayısında Azalma - 437,746 720,994
Gelecekte Ölüm Oranlarındaki
Azalma - 175,099 288,398
Ölüm Sayısında Toplam Azalma - 340,475 560,783
18
10
