UTANÇ TABLOSU: 7 Milyon İnsan Çöp Topluyor

Tetra Pak Türkiye Çevre Müdürü ve ÇEVKO Yürütme Kurulu Başkanı Ferit Ekmekçioğlu Türkiye’de içecek kartonunda geri dönüşüm oranının 2009 yılı sonu itibarıyla yüzde 49.9’a ulaştığını, 17 bin ton içecek kutusu geri dönüşümü yapılırken bu yolla ekonomiye 7 milyon 100 bin TL katkı sağlandığını söyledi.

“Aslında Türkiye’nin ambalaj atıklarının geri dönüşümünde Batı ile rahatlıkla karşılaştırılabilecek bir kapasite bulunuyor. Ancak özellikle kâğıt ve plastikte kayıt dışılığın fazla olması geri dönüşümün önündeki en büyük engellerden biri” diyen Ekmekçioğlu, ÇEVKO’nun yaptığı çalışmalarla kaynağında ayrı toplama çalışmaları kapsamında 7 milyon kişi bulunduğunu belirterek “bu sayı arttıkça gerek geri dönüşüm oranları gerekse kalitesi yükselecektir” değerlendirmesini yaptı.

Ekmekçioğlu ile hem ambalaj atıklarının geri dönüşümünü hem de Tetra Pak’ın Türkiye’deki faaliyetlerini konuştuk. 1978 yılında İzmir Kemalpaşa’da faaliyetine başlayan Tetra Pak’ın 2008 yılında dünyadaki 43 Tetra Pak fabrikası arasından, içecek kutusunun geri dönüşümü konusunda 6., enerji verimliliği konusunda ise 1. sırada yer aldığını kaydeden Ekmekçioğlu, şirketin dünyada 11 bölge halinde örgütlendiğini, Büyük Ortadoğu Kümesi olarak tanımlanan grupta yer alan Türkiye’nin diğer ülkelere liderlik yaptığını söyledi.

- Ambalaj üreticisi bir firma olarak Tetra Pak’ın sorumluluğunun “geri dönüşüm kapasitesini arttırmak” olduğunu söylüyorsunuz? Bu bağlamda neler yaptınız? Kısaca özetler misiniz?

Türkiye’de içecek kartonlarının geri dönüşümü 1995 senesinde Tetra Pak Türkiye’nin desteği ile kurulan YEKAŞ Yeniden Kazanım AŞ ile başladı. İçecek kartonlarından YEKPAN (yeniden kazanılmış panel) adı verilen plakalar üreten YEKAŞ 2004 yılında İzmir Kemalpaşa’daki yeni tesisine taşınarak YEKASAN adı ile üretimine artarak devam ediyor. 1999 yılında yine Tetra Pak Türkiye’nin desteği ile Ankara’da kurulu ANKAŞ Ankara Kâğıt İmalat Sanayi ve Ticaret AŞ firması da Türkiye’de ilk olarak içecek kartonlarının kâğıt olarak geri kazanımını başlattı. ANKAŞ 2004 yılında içecek kartonların kâğıt dışı plastik ve alüminyumdan oluşan kâğıt geri dönüşümü artıklarını da yine Tetra Pak Türkiye’nin desteği ile değerlendirme çalışmalarına başladı ve 2007 yılında ticari üretime geçti.

Tüm bu çalışmaların sonucunda 2000’lerin başında yüzde 20 civarında olan içecek kartonu geri dönüşüm oranı 2099 yılı sonu itibarıyla yüzde 49.9 seviyesine geldi.

- Tetra Pak ambalajlarının diğer ambalajlardan farkı ne?

Tetra Pak içecek kartonları ağırlığının kâğıt olması nedeni ile çok önemli oranda yenilenebilir kaynaklardan üretiliyor. Tetra Pak içecek kartonlarının ana hammaddesi kâğıt. Kâğıtlar hasadı yapılan ağaçların yerine yenilerinin geldiği devamlı olarak büyüyen ormanlardan gelmektedir. Biliyoruz ki, yenilenebilir kaynakların iklim üzerindeki etkileri çok azdır ve iyi yönetildiklerinde asla tükenmezler.

Sadece bu bile Tetra Pak içecek kartonlarını diğer ambalajlardan ayrı bir yere koyuyor. 43 üretim fabrikası için kâğıt alımlarını sayılı kâğıt üreticisinden yapan Tetra Pak, ambalajlarının üretimde kullanılan kâğıdı satın alırken bu kâğıdın yenilenebilir kaynaklardan üretildiğini garanti altına almak için bağımsız kurumlarca belgelenmesini istiyor. Bu belgelemeyi WWF’nin bir yan kuruluşu olan FSC (Forest Stewardship Counsel – Orman Yönetim Konseyi) yapıyor.

Diğer taraftan Tetra Pak içecek kartonları kâğıt, polietilen ve alüminyumdan oluşan kompozit bir malzeme olmasına rağmen Tetra Pak’ın desteklediği teknolojiler sayesinde tümüyle geri dönüştürülebilmekteler.

- SEKA özelleştirildiğinden beri Türkiye’de odundan kâğıt hamurunun üretilmediğini, dolayısıyla ambalaj hammaddelerinden biri olan kâğıdın da yurtdışından geldiğini söylediniz? Nereden geliyor? Bu bağlamda Tetra Pak orman ofisi ve ticari orman kavramını biraz açabilir miyiz?

Tetra Pak SEKA özelleştirilmeden önce de içecek kartonlarını üretmek için kullandığı kâğıdı yurtdışından ithal etmekteydi. Çünkü ne yazık ki o dönemlerde de içecek kartonlarında kullanılabilecek kalitede kâğıt üretilmemekteydi ülkemizde. Daha çok İsveç ve Finlandiya’daki üreticilerden kâğıt alıyoruz. Tetra Pak, bir orman işletmesi ya da bir kâğıt üreticisi olmamasına rağmen bir orman ofisi kurdu. Bu orman ofisinin görevi 43 üretim tesisine giden kâğıdın yenilebilir kaynaklardan temin edildiğini garanti altına almak.

- Kriz Tetra Pak’ı nasıl etkiledi?

Tetra Pak Türkiye krizden yüzde 3 büyüyerek çıktı. Benzer bir durum bundan önceki krizde de olmuş ve o dönemde de büyümüştük.

Diğer taraftan meyve suyu kategorisinde bir küçülme oldu. Kriz nedeni ile tüketiciler meyve suyu kullanımını azalttılar. Ancak buna rağmen süt kategorisindeki büyüme devam etti ve 2009 yılını yüzde 3 büyüme ile kapattık.