Uzmanlar açıkladı! C vitamini koronavirüse karşı etkili mi? 

Pandemi devam ederken, grip ve zatürre mevsimi de başladı… Dolayısıyla bu aralar bağışıklığı güçlü tutmak çok önemli. Bağışıklık denince akla ilk gelen destekleyicilerden biri de C vitamini… Peki C vitamininin sağlığa ne gibi faydaları var? Sadece besinlerden alınabilir mi? Ne zaman takviye gerekir? Grip ve Covid-19'dan korur mu? İşte Beslenme ve Diyet Uzmanı Tuba Örnek'in tüm bu sorularıma verdiği yanıtlar…

C vitamini ya da bir diğer adıyla askorbik asit, vücudumuzda oksidatif stresi yani fizyolojik açıdan zararlı radikalleri nötralize edebilen güçlü bir antioksidandır. Vücudumuzda sentezlenemediğinden besinlerden alınması gerekir. Kırmızı (kapya)-yeşil biber, maydanoz, Brüksel lahanası, brokoli, çilek, kırmızı-kara lahana, kivi, limon, portakal, greyfurt, ananas, karnabahar, tatlı patates, kuşburnu, kavun, karpuz, domates ve kiraz başta olmak üzere birçok sebze ve meyvede bulunur.

C vitamininin vücut için faydaları şöyle sıralanabilir:

1- Birçok metabolik süreçte rol oynayarak çeşitli hormon, enzim, kolajen ve beyaz kan hücreleri yapımına yardımcı olur. Beyaz kan hücreleri aynı zamanda bağışıklık sisteminde yer alır.

2- Demir, kalsiyum ve folik asit emilimini destekler.

3- Safra kesesinde safra oluşumunu uyarır.

4- Büyüme ve kemik sağlığına olumlu etkileri vardır.

5- Pıhtılaşmayı azaltır.
6- C vitamini suda çözünür olduğundan, böbreklerin vücuttan daha fazla sodyum ve su atmasına neden olan bir idrar söktürücü görevi görür. Bu durum da kan damarı duvarlarını gevşeterek kan basıncı seviyelerinin (tansiyonun) düşmesine yardımcı olur.

7- Kızarıklık ve tahriş gibi iltihaplanma belirtilerini azaltmaya yardımcı olan bir antioksidanın yanı sıra harika bir iltihap önleyicidir.

8- Enfeksiyonlara karşı savaşır. Gripten korunmada ve tedavisinde fayda sağlar. Covid-19'la ilgili bilimsel çalışmalara göre, C vitamini desteği önleyici ve tedavi edici olarak tavsiye edilmektedir. Dünya genelinde yapılan 12 klinik araştırmanın sonucunda hekim önerisiyle C vitamininin damardan verilmesinin koronavirüs tedavisinde kandaki oksijen seviyesini artıracağı, iltihabı azaltabileceği ve hastanede kalış süresini kısaltabileceği açıklandı.

EKSİKLİĞİ HASTA EDER

C vitamini eksikliği; obezite, kalp-damar, kemik, deri, göz, üreme sistemi, nörodejeneratif hastalıklar, kanser, diyabet ve psikiyatrik bozukluklar gibi birçok hastalıkla ilişkilendirilmektedir.

Türkiye'ye Özgü Besin ve Beslenme Rehberi'ne göre günlük yeterli C vitamini alımı; yetişkin kadınlar için 95 mg, yetişkin erkekler için 110 mg'dır (TÜBER, 2016). C vitamininin zengin bulunduğu sebze ve meyvelerin yeterli miktarda tüketimi bu gereksinimleri sağlamaktadır. Fakat vücudumuzun C vitamini gereksinimi; stres, çevre kirliliği, sigara kullanımı, gebelik, emzirme, enfeksiyon ve kronik hastalıklar gibi nedenlerle hızla artabilir. Bu gibi durumlarda uzman tavsiyesiyle takviyelerin uygun dozlarda alınması, ihtiyacı karşılayıp bağışıklık sistemi aktivitelerine yardımcı olur.

BESİNLERDEKİ C VİTAMİNİ KAYIPLARINA KARŞI BU UYARILARA DİKKAT

Besinlerin hazırlanması sırasında C vitamini kayıpları ile karşı karşıya kalabiliyoruz. Bunlara sebep olarak; demir ve bakır içerikli pişirme kaplarıyla temas, oksijen, ışık, doğrama, pişirme süreçleri ve konserve gibi etkenleri sayabiliriz. Pişirme sırasında C vitamini kaybı artar, bu nedenle C vitamini içeren sebzeleri çiğ tüketmeye çalışın ya da fazla pişirmeyin. Oda sıcaklığında bekleyen meyveler kısa sürede çürümeye başlar ve onlardan alacağımız C vitamini başta olmak üzere tüm vitamin ve mineraller yok olmaktadır. Meyveleri buzdolabında muhafaza edin. C vitamini oksijene karşı hassasiyet gösterir ve bu yüzden meyve ve meyve sularındaki bu vitamin, oksijene maruz kalınması durumunda düşer. Yine en büyük yanlış meyvelerin yıkandıktan, kesildikten veya soyulduktan sonra hemen tüketilmemesidir.

SAĞLIKLI BİR SALATA TARİFİ

Sevdiğiniz yeşil yapraklı sebzeleri (marul, roka, tere, taze nane, semizotu, maydanoz ve hatta çiğ ıspanak olabilir) bıçak kullanmadan elinizle kopararak parçalayın. İçine bol limon sıkarak C vitaminini zenginleştirdikten sonra zeytinyağı ekleyip diğer vitaminlerin emilimini de artırın. Bu salatayı et/tavuk/hindi/balık yanında tüketirseniz demirin vücuda yararlılığını da yüksek oranda artırırsınız. Bekletmeden tüketin ki C vitamini kaybı olmasın.