Rahmi Turan Üstadın son yazısının tanıtım paragrafı şu ilginç cümleydi; “Yerimiz uygar Batı mı, yoksa kan gövdeyi götüren Arap ülkelerinin yanı mı?” Bu çok doğru ve üzerinde düşünülmesi gereken bir soru. Soruyu bir de şöyle sormak mümkün; Biz bir Ortadoğu toplumu muyuz Ortadoğu demokrasisine mi sahibiz yoksa Avrupa toplumu ve Avrupa demokrasisi mi?
Sizce hangisi?
Çoğumuz buna biz Avrupa toplumuyuz demek isteriz ama maalesef biz hala ağırlıklı özelliklerimizle bir Ortadoğu toplumuyuz. İtiraz ediyorsanız, büyük şehirler, Ege ve Marmara harici bir tur yapın bakalım, sanırım ne demek istediğimi daha rahat anlarsınız… Türk Toplumunun homojen olmaması normal ama çok anormal farklılıklar var. Avrupa seviyesinden Afganistan seviyesine kadar çok çeşitli örnekler bulmak mümkün… Ortadoğu’da siyaset çağdaş siyaset kavramları üzerinden yani liberalizm, sosyal demokrasi, muhafazakarlık vb. bazlı değil doğrudan etnik ve inanç üzerinden yapılır. Sağ din demektir, sol dinsizlik… Sağ ülkesine göre sünni ve ya alevidir. Bilgi, birikim, şeffaflık, ahlak siyasette çok sonra gelen konulardır. Siz Osmanlı coğrafyasında, yani Ortadoğu’da hiç liberal, çevreci veya sosyal demokrat bir parti duydunuz mu? Bu bölgede partiler adları ne olursa olsun hepsi aslında benzer zihniyetteki partilerdir.
Biz de 40-50 yıl öncesine göre daha geri siyasetimizle gittikçe daha fazla etnik ve inanç siyaseti yapan, demokrasisi gerileyen bir toplum olduk…
Dolayısı ile demokrasimiz de şimdilerde daha fazla Ortadoğuludur… Toplum olarak Ortadoğulu olmamızı kabul etmeyebiliriz ama siyaset ve demokrasimizin Ortadoğulu olduğunu kabul etmek zorundayız… Hele bu günlerde…
Osmanlı’nın çöküşü sonrası ayakta kalan ve az-çok demokrasisi olan tek ülke Türkiye oldu. Halbuki Çöküş yıllarında Mısır veya Lübnan gibi bazı Osmanlı coğrafyaları daha eğitimli ve ileriydi. Anadolu’nun onlardan daha ileri demokrasiye sahip olmasının ve İslam’ın da daha iyi yaşanmasının en önemli sebebi laikliktir. Laikliğin oluşturduğu ortam ve kültür farklılığıdır. Ancak, henüz tüm toplum laiklik ve demokrasinin katkılarından nasibini alamamıştır.
Etnik ve mezhep siyaseti için kendimize göre uydurduğumuz gerekçelerimiz var. Galiba bu gerekçelere inananlarımız da var. Bakın geçen yazıma yorum yapan ama o arada fırçasını da atan bir okurum ne demiş, kendi yazısı ile aynen alıntılıyorum;