ABD ve İran Barışabilecek mi? Uzmanlara Göre Ilımlı Havanın İlişkilere Yansıyabilmesi İçin Söylem Eyleme Geçmeli!

ABD ile İran arasındaki ılımlı hava, Washington çevrelerinde de bazı olumlu beklentiler yaratsa da uzmanlar, ilişkilerde yol alınmasının zaman ve sabır gerektirdiği görüşünde.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin ülkesinin nükleer programıyla ilgili yaşanan sorunların çözüme kavuşturulması için verdiği ılımlı mesajların, ABD’ye yansıması olumlu oldu. ABD Başkanı Barack Obama dün telefonla Ruhani ile görüşerek 34 yıl sonra İran'la ilk yüksek düzeyli teması gerçekleştirmiş olsa da uzmanlar Tahran yönetiminin ılımlı söylemlerinin eyleme geçirilmesi noktasına temkinli yaklaşıyor.

Amerikan İlerleme Merkezi Ulusal Güvenlik Politikası Analisti Matthew Duss, AA muhabirine, İran’ın nükleer programıyla ilgili yeni yaklaşımında, Obama’nın bu konuda adımlar atmaya istekli olması ile İran’a uygulanan yatırımların etkili olduğu görüşünü dile getirdi.

“İran’dan gelen adımın, Obama’nın son beş yılda İran’la konuşmaya çalışması ile İran'ı baskı altında tutan yaptırımların sonucu olduğunu söyleyebiliriz" diyen Duss, Tahran yönetiminin ne tür adımları atacağının zaman içinde görüleceğini kaydetti. Ancak İran’ın üst yönetiminden olumlu yönde sinyaller gelmesine dikkati çeken Duss, şöyle konuştu:

“İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in Ruhani’nin girişiminin arkasında olduğu yönünde haberler alıyoruz İran’dan. Hamaney, İran’ın nükleer konusundaki yaklaşımın ‘kahramanca esneme’ olduğunu söyledi. Bu noktada İran’dan belirgin adımlar görmemizin mümkün olduğunu düşünüyorum. Ama bekleyip görmek zorundayız. Ancak İran’dan gelen sinyallerin olumlu olduğunu söylemek gerek.”

“Umut verici ancak somut işaretler gerek”

Amerikan İlerleme Merkezi Ulusal Güvenlik ve Ortadoğu Politikaları Uzmanı Brain Katulis ise Ruhani önderliğinde İran’ın nükleer programıyla ilgili yıllar sonra gelen yaklaşımının umut verici olduğunu söyledi. Katulis, “Ancak İran’dan somut işaretler gelmediği sürece bunu göklere çıkarmak doğru olmaz” ifadesini de ekledi.

Katulis, önümüzdeki birkaç haftanın da Tahran’ın nükleer programı konusunda bir gelişme yaşanıp yaşanmayacağını göstereceği kanaatinde.

Obama yönetiminin tedbiri elden bırakmayacağını dile getiren Katulis, “Obama yönetimi, İran’ı deneme noktasında oldukça keskin görüşlere sahip. Somut işaretler gelmediği sürece Obama yönetimi İran üzerindeki yaptırımlarda azaltmaya gitmeyecektir” dedi.

"Obama için iyi bir miras olacak"

Dış ilişkiler ve ordu ile ilgili bağımsız araştırmalar yürüten Mark Perry de ABD ile İran arasındaki ilişkilerin normalleşmesinde sorunun İran’ın nükleer programından ibaret olmadığını ve normalleşmeye giden her yolda, nükleer programın ötesinde çok önemli engeller bulunduğunu kaydetti. Perry, “İlişkilerin normalleşmesi için izlenecek yol, onların iyi birer komşu ve evrensel normları takip eden uluslararası toplumun bir parçası olmaları anlamına geliyor” ifadesini kullandı.

İran’ın nükleer programı üzerindeki soru işaretlerinin giderilmesi noktasında Obama’nın istekliliğine dikkati çeken Perry, “Obama’nın yönetim süresi dolmadan önce birşeyler yapmak niyetinde olduğunu düşünüyorum çünkü bu onun için iyi bir miras olacak. Bunun gerçekleşmesini istiyoruz ve İran’ın uzlaşma söylemlerinin samimiyet taşıdığına inanmak istiyoruz” dedi.

aa