AMERİKA'DAKİ KRİZ DENGELERİ DEĞİŞTİRİYOR… LİDERLİK 5 YILDA ÇİN'E GEÇECEK 

Dünyanın önde gelen 300 yatırım stratejisi uzmanına, "Gelecekte hangi bölgelere yatırım yapmayı planlıyorsunuz?" sorusunu soran şirketin aldığı cevaplar son derece ilginç. Buna göre, önümüzdeki 5 yıllık dönemde küresel sermaye yatırımları ABD, Japonya, Singapur ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden uzaklaşarak, Brezilya, Rusya, Çin ve Hindistan'a (BRIC) akmaya başlayacak. Amerika'nın yatırımlardan aldığı payın yüzde 4 düşüşle yüzde 23'e inmesi beklenirken, bu durum dünya ekonomisinin lokomotifinin Asya'ya kayması anlamına geliyor.

ABD'nin madencilik, endüstriyel ürünler ve bilgi teknolojileri ile telekomünikasyon sektörlerinde hakimiyetini Çin'e kaptırması bekleniyor. Avrupa ülkelerinin konumu da ciddi anlamda sarsılacak. Uzmanlara göre İngiltere, İspanya ve İtalya'daki yabancı yatırımlar bir miktar artış görecek, buna mukabil Almanya'nın durumunda ise bir değişiklik olmayacak. Araştırmaya katılan yatırım uzmanlarının beklentileri arasında, sermaye artışı beklenen bir diğer ülke de Hindistan. Bu dev ülkenin toplam yabancı yatırım payında en büyük artışı görmesi ve imalat yatırımında dünya lideri haline gelmesi bekleniyor. Çalışmanın dikkat çekici bir diğer yönü de İngiltere'nin durumuna ilişkin beklentiler. "İngiltere, ABD dışındaki en popüler gelişmiş ekonomi olmaya devam edecektir." denilen çalışmada, bu durumun ada ülkesi ekonomisini son derece olumlu etkileyeceğine işaret edildi.

Sonuçları Zaman'a değerlendiren KPMG Türkiye Vergi Bölüm Başkanı Fikret Çetinkaya, araştırmanın bir süredir gerçekleşmekte olan küresel ekonomik güç dengesindeki değişimi açıkça ortaya koyduğunu söyledi. "Dünyada yeni bir ekonomik denge oluşuyor. Geleceğin dünyasında Amerika, Avrupa ve Asya Pasifik ülkeleri belirleyici rol oynayacak. Bu durum dünya siyasetinde de yeni güç merkezlerinin oluşacağı anlamına geliyor." diyen Çetinkaya, yaşanan bu eksen değişikliğinin sadece ekonomik değil, siyasî sonuçlar da doğuracağı görüşünde. BRIC ülkelerinin önümüzdeki 5 yıl içinde Amerika ve İngiltere ile birlikte en fazla yatırım alan ülkeler arasında yer alacağına işaret ederken, Türkiye'nin bu kategorinin dışında kalacağını dile getirdi. Türkiye'nin en fazla yatırım çekmesi beklenen 30 ülke arasında Ukrayna, Vietnam, Romanya, Belçika, Kanada ve Arjantin'in yer aldığı son dilimde yer almasının beklendiğini vurgulayan Çetinkaya, "Ülkemiz burayı hak etmiyor. Gerekli yasal ve altyapı çalışmaları yapılırsa bu büyük fırsatı kaçırmayabiliriz." şeklinde konuştu. Araştırma sonuçlarının yatırımcılar açısından ülkelerin seçiminde öne çıkan kriterlerin; yeni pazarlara girme, politik istikrar, yasal düzenlemeler ve vergi rejimi olduğunu gösterdiğini belirten Çetinkaya, bu yönüyle de Türkiye'nin daha fazla yatırım alabilmesinin ipuçlarını ortaya koyduğunu kaydetti.

Finansın devleri yine zarar açıkladı

Amerika'da mortgage kriziyle başlayan dalgalanma, dünyanın büyük finans şirketlerini zor durumda bıraktı. ABD'nin en büyük bankası olan Citigroup Inc yılın ikinci çeyreğinde 2,5 milyar dolar zarar açıklarken, ülkenin üçüncü büyük yatırım bankası Merrill Lynch ikinci çeyrekte 4,89 milyar dolar zarar etti. Mortgage devi Freddie Mac ise 10 milyar dolarlık hisse satarak sermaye sağlamayı planlıyor.

Merrill Lynch&Co, yılın ikinci çeyreğinde 4,89 milyar dolar ile beklentilerden daha büyük bir zarar bildirirken, ödenmeyen kredileri sildiğini ve sermayesini artırmak için, kârlı aracılık işlerinin bir kısmı dahil olmak üzere, milyarlarca dolarlık varlık satma planını açıkladı. Art arda dördüncü çeyrek dönemde de zarar açıklayan Wall Street'in üçüncü büyük bankasının zarar miktarı, analistlerin tahminlerinin iki katından fazla oldu. Şirketin CEO'su John Thain üç aylık dönemi, 'zor ve hayal kırıcı' olarak nitelendirdi. Krizin vurduğu bir diğer finans devi de Citigroup oldu. Kredi piyasasındaki bozulmalar ve ekonomideki yavaşlama sebebiyle büyük varlık silme ve kredi kayıplarına uğrayan bankanın ikinci çeyreğindeki zararı 2,5 milyar dolar oldu. Net zarar hisse başına 54 sent oldu. Bankanın geçen yılın aynı dönemindeki kârı 6,23 milyar dolar ve hisse başına 1,24 dolardı. Citigroup 2. çeyrekte devam eden faaliyetlerinden hisse başına 0,49 dolar, toplam olarak 2,2 milyar dolar zarara uğradığını bildirdi.

Krizin tetikleyicisi olan mortgage şirketleri de zor durumda. Wall Street Journal gazetesi, mortgage devi Freddie Mac'in 10 milyar dolarlık hisse satarak sermaye sağlamayı düşündüğünü bildirdi. Gazetenin konu hakkında bilgi sahibi kişileri kaynak gösterdiği haberinde, herhangi bir yeni hisse ihracında alıcıların öncelikle dünya çapındaki mevcut hissedarlar olmasının beklendiği belirtildi. Değerlendirmelere katılan bir kişi gazeteye yaptığı açıklamada henüz kesin bir plan belirlenmediğini söyledi.

Yeni ekonomik güçler sahneye çıkıyor

Ülke Adı Nüfus* Toplam GSMH** Kişi başına düşen gelir***

Brezilya 191,9 1.314 9.700

Çin 1.330 3.251 5.300

Hindistan 1.114 1.1 2.700

Malezya 25,3 357,4 13.300

G.Kore 49,2 957,1 24.800

Rusya 140,7 1.286 14.700

(*) Milyon, (**) Milyon dolar, (***) Dolar

Zaman