BM Kararını Verdi Annan: Suriyelilerin Yöneteceği Geçiş Hükümeti Konusunda Uzlaşıldı!

Suriye'de aylardır devam eden katliamların sona erdirilmesi için İsviçre'nin Cenevre şehrinde dün toplanan BM zirvesinden geçiş hükümeti konusunda uzlaşma çıktı. Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri ve Türkiye'nin de aralarında olduğu bölge ülkeleri, yeni barış planı üzerinde uzlaşırken, toplantı öncesinde en büyük soru işareti olarak görülen Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in görevinde kalıp kalmayacağı belirsizliğini koruyor. Toplantı sonrasında konuşan ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, kabul edilen planın, "Esed sonrası hükümetinin yolunu açtığını" söyledi. Clinton, Esed'in, sonuç bildirisinde dile getirilen ortak rıza testini elindeki kanla asla geçemeyeceğinden gitmek zorunda olduğunu kaydetti. Clinton'ın aksine, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un BM'nin Suriye barış planına göre, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in görevini bırakmasının gerekmediğini söylemesi ise kafaları karıştırdı. Bundan sonra, Esed yönetimiyle Suriyeli muhaliflerin plana nasıl yanıt verecekleri beklenecek.

Toplantının sonuç bildirisinde ise geçişin mümkün olacağı tarafsız bir ortam yaratılabilmesi için bir geçiş hükümetinin kurulması konusunda anlaşıldığı ifade edildi. Bildiride, söz konusu geçiş hükümetinin, mevcut yönetimin, muhaliflerin ve diğer grupların üyelerini içerebileceği, ortak rıza temelinde oluşturulabileceği belirtilen bildiride, ülkenin geleceğine Suriye halkının karar vereceği, Suriye'de toplumun tüm kesimlerinin, ulusal diyalog sürecine dahil edilmesi gerektiği vurgulandı. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, toplantıyı, "Bu bir başlangıçtır, sonuç değil. Bunu mutlak bir çözüm olarak düşünmekten daha çok çözüme giden yolda yeni bir adım ve perspektif olarak değerlendirmek lazım." şeklinde değerlendirdi. Davutoğlu, "Tabii önemli olan bunun alana nasıl yansıyacağıdır. Daha önce de aynı şeyler yapılmıştı ama alana yansımamıştı. Türkiye olarak bunun alanda uygulanması için süreci yakından takip etmeye devam edeceğiz." şeklinde konuştu. Konsey toplantısının açılışında konuşan Annan da, uluslararası kamuoyunun güçlü desteğine rağmen Suriye'deki krizin daha da derinleştiğini belirtti. Annan, "Suriye'de yaşanan katliamın tek sorumlusu askerler değil. Bir türlü anlaşamayan sizler de Suriye'de öldürülen her kişiden sorumlusunuz." şeklinde sert konuştu. Uluslararası bir konsensüse varılamadığı takdirde Suriye'deki krizin daha da derinleşeceği uyarısında bulunan Annan, "Suriye'deki kriz çözümlenemezse eğer, bu tüm bölgeyi ateşe verir ve uluslararası bir krizin doğmasına sebep olur." ifadelerini kullandı.

Lavrov, sonuç bildirisinin yayımlanmasından sonra yaptığı açıklamada, bildiride, "Suriye halkına, herhangi bir geçiş süreci biçimini empoze etme girişiminin bulunmadığını" söyledi. Ria Novosti gazetesinin diplomatik kaynaklardan edindiği bilgiye göre, birkaç konuda Rusya ve Batılı ülkeler arasında henüz anlaşma sağlanamadı. Birinci gündem ülkede krizin çözümü için Esed'in görevden ayrılması. Rusya bu konuda ikna edilemedi. Farklı iddialara göre Moskova, belirli süreç içinde Esed'in gidişine yeşil ışık yakabilecek. İkinci gündem ise tam bir askeri ambargonun uygulanması. Esed rejimine askeri destek verdiği iddiası ile eleştirilen Moskova, eski anlaşmalar çerçevesinde kontratların yerine getirildiğini savunurken, toplumsal çatışmalarda kullanılacak saldırı silahı satışı yapmadığını da savunuyor. Üçüncü zorlu konu ise askeri müdahale dahil olmak üzere BM Güvenlik Konseyi'ni göreve çağırmak. Rusya bu adıma şiddetle karşı çıkıyor. Anlaşmazlık olan bir başka konu ise Suriye'de hükümete ait askeri birliklerin şehir merkezlerini boşaltması. Moskova'nın bu madde için de muhalif güçlerin de eşzamanlı olarak çekilmesi şartı var.

Suriyeli muhalifler, Beşşar Esed'in iktidarını koruyacağı bir geçiş hükümetini hiçbir surette kabul etmeyeceklerini açıklamıştı. Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed de "Krizin çözümü için Suriyeliler tarafından hazırlanmayan hiçbir planı, büyük devletler ya da dost devletler tarafından hazırlanmış olsa bile, kabul etmeyeceğiz. Suriye'nin problemlerinin nasıl çözüleceğini bizden iyi kimse bilemez." diyerek Cenevre'den çıkacak bir sonucu uygulamayacaklarının sinyalini vermişti.

Cenevre'deki toplantıda Batılı güçlerin daha sert yaptırımlar için Rusya'yı ikna etme çabaları sürerken, Esed rejiminin muhaliflere karşı sert operasyonları da hız kesmedi. Rejim güçleri, haftalardır yoğun bombardımana tuttukları Şam yakınlarındaki Duma kasabasına dün girerken yüzlerce kişinin tutuklandığı haberleri geldi. Bölgeden kaçabilen kent sakinleri sokaklarda cesetler olduğunu anlatırken, güvenlik güçlerinin hastanelere gittiklerini, hastanelerdeki yaralıların hayatlarından endişe duyduklarını anlattı. Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü, ordunun çeşitli kentlerde yönetim karşıtlarına yönelik hava destekli ağır silahlarla düzenlediği operasyonlarda ve açılan ateşte çoğunluğu Şam'ın banliyölerinde olmak üzere 106 kişinin öldüğünü duyurdu.