İngiliz Economist dergisi, Irak'ın sorunlu kentlerinden Kerkük konusunu irdeledi. Dergi, BM'nin bölgede uygulamaya çalıştığı çözüm formülüne Kürt yönetimi tarafından itihyatla karşılandığını belirterek, "Kürtler tarihsel haksızlık olarak gördükleri hususların düzeltilmesini ve Kerkük'ü kendi bölgelerine katmayı istiyor. Kürt yönetimi altında dışlanmaktan korkan Araplar ve Türkmenler buna şiddetle karşı çıkıyor. Bugüne kadar kimse işe yarar bir uzlaşma noktası bulabilmiş değil ve sorun gün geçtikçe iltihap topluyor." diye yazdı.
GRUPLAR UZLAŞMAYI REDDERSE KAN AKAR
Türkmen, Arap ve Kürtlerin yaşadığı Kerkük'ün statüsüne ilişkin tartışmalara yer veren dergi, "farklı gruplar uzlaşmayı reddederse, Kerkük her an patlamaya hazır bir saatli bomba olur. Büyük gruplar (Kürtler, Araplar ve Türkmenler) arasında topyekün şiddet patlak verirse, Irak'ın komşuları, bilhassa da Türkiye, çatışmanın içine sürüklenebilir" diye yazdı.
ÇÖZÜM İÇİN 4 ALTERNATİF
BM Irak özel temsilcisi De Mistura'nın "bütün sorunların anası" dediği Kerkük'te çözüm için dört formül görünüyor.
1- Kentin geleceğine ilişkin ertelenen referandum, planlandığı gibi haziran sonunda yapılır ve Kerkük, Kürt bölgesine bağlanır,
2- Türkmenlerin teklif ettiği üzere kente özerk bir statü verilir,
3- Çoğu Arap'ın tercih ettiği gibi kent, Bağdat'taki merkezi hükümete bağlı olarak kalır,
4- Kerkük, parçalanır ve yapılacak oylamalar sonucunda kimi bölgeler Bağdat'ın kontrolünde kalmayı kimi bölgeler ise Erbil'i tercih eder.
BM'NİN GİRİŞİMİ
Dergi, diğer bir seçeneğin ise, BM özel temsilcisi Mistura'nın girişimi olduğunu kaydediyor.
Kürt bölgesinin Irak'ın geri kalanıyla olan diğer dört sınır sorununun çözülmesi ve bunların Kerkük'e model olması için 15 Mayıs'ta sunacağı önerisi ise 3 'objektif' kritere dayanıyor: Aralık 2005 seçim sonuçları, Saddam Hüseyin döneminde alınan kararların iptal edilmesi ve azınlık hakları ile doğal kaynakların paylaşımına saygı.
KÜRT LİDERLER İHTİYATLI YAKLAŞIYOR
Economist, Kürt liderlerin, kamuoyu önünde hâlâ Irak hükümetinin söz verdiği gibi haziran sonunda referandum yapılmasında ısrar ettiklerini ifade ederken, "Ancak perde arkasında Mistura'nın planını ihtiyatlı bir memnuniyetle karşıladılar. Plan işe yararsa istikrarlı, federal bir Irak yolunda büyük bir başarı olabilir. Ancak yine de bu, uzak bir ihtimal." öngörüsünde bulunuyor. "Sorun Kerkük'te bir şeyler yapmamanın da herhangi bir şey yapmak kadar kötü olması." görüşüne yer verilen makalede, Kürt liderler ayrıca, çözüme pek katkıda bulunmamakla eleştiriliyor.
Irak Anayasası'nda, Kürtlerin hak iddia ettiği Kerkük'ün statüsünün belirlenmesi için 2007 sonuna kadar önce nüfus sayımı, sonra da referandum yapılması öngörülüyordu.
Ancak uluslararası kamuoyundan gelen talepler üzerine, 2007 yılında yapılması planlanan referandum 6 ay ertelenmişti.
Türkiye, Kerkük'ün "özel statü"ye sahip olması gerektiğini savunuyor.
18
10
