Kısırlığa Yol Açana Alerji 

Konuyla ilgili olarak, Levent Cerrahi ve Tanı Merkezi’nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Yurdanur Aktan sorularımızı yanıtladı:

Sperm alerjisi nasıl ortaya çıkar?
Milyonlarca sperm bir sıvının içinde korunur. Alerji, bu sıvının içindeki maddelere karşı gelişir. Yani alerji, sperm hücresinde değil, içinde bulunduğu sıvıdaki maddelerden birine veya bir kaçına karşı gelişir. O maddeler nedir diye soracak olursanız, kalsiyum, sodyum, magnezyumu sayabiliriz. Bunlar vajinaya döküldüğü zaman hücresel bazda alerji oluşur. Halk arasında balayı hastalığı deniyor çünkü genelde ilk ilişkide ortaya çıkıyor ve toplumumuzda ilk ilişki evlenildiğinde olduğu için bu adı almış. 

Belirtileri nelerdir?
Vajinada şiddetli yanma, kaşıntı, şişme, kızarıklık gibi etkiler gösterir. Bunlar lokal reaksiyon yani sadece vajinadaki reaksiyonlardır. Bir de bu alerjiler bazılarında tüm vücudu etkileyen şekle dönüşebilir. Ciltte döküntü, şişme, nefes alamama, bayılma, tansiyon düşmesi gibi. 

Sistit denen idrar yolu enfeksiyonuyla benzerlikleri var mı?
Sistit, vajinal enfeksiyonla seyreden bir enfeksiyon türüdür. O mikozayı içeren bir alerjik reaksiyon söz konusu olduğu için idrar yoluyla ilgili, idrar çıkışıyla ilgilidir. Ağrılı idrar yapma ortaya çıkar ama bu durum sistitin değil alerjinin göstergesi olabilir. 

Bir kadının tek bir erkeğe mi sperm alerjisi vardır?
Alerji bir kişiye karşı olabileceği gibi birkaç kişiye de olabilir. Ya da bir kişiye olurken diğerine olmayabilir. Sperm alerjisi sadece kadınlarda da olmaz mesela kendi spermine karşı bağışıklık sistemi harekete geçen erkekler de var. Cerrahi operasyonlar, travma gibi nedenlerde eğer sperm muhafaza edildiği kanaldan kana karışacak olursa vücut tarafından yabancı madde olarak algılanıyor. Bir patojen olarak algılanıyor, vücut kendi kendine savunmaya geçer ve antikor geliştirir. 

Ne tür hastalıklara yol açar?
Sperm alerjisinin en önemli sonucu kısırlıktır. Gerek kadında gerekse erkekte antikor oluşmuşsa,  bunlar sperm aktivasyonunu yok edecektir. Bunun sonucunda kısırlık olacaktır. Mesela kısırlık merkezlerine başvuran hastaların yüzde 10-15’i anti-sperm antikor üretmiş hastalardır. 

Tedavi yöntemleri nelerdir?
Kadında olan alerjiyle ilgili en etkili çözüm prezervatiftir. Prezervatif bariyerdir, sperm sıvısıyla vajina karşılaşmayacak. Ve bu şekilde de bu alerji olayı bitmiş olacak. Ayrıca vajinaya sürebileceğiniz kremler de var. Onları tavsiye ederiz. Lokal tedavilerdir bunlar. Bir de ayırt etmemiz gereken vajinal enfeksiyonlar vardır, bunlar çoğunlukla mantar enfeksiyonları, herpes gibi hastalıklar. Sperm alerjisine karşı en tipik bulgu, birden ortaya çıkmasıdır. Enfeksiyonlar için belli bir süre geçmesi gerekir. Anında ortaya çıkması, prezervatif kullanıldığında da yok olması sperm alerjisine işaret eder. 

Kısırlığa neden olursa, ne tür bir süreç başlıyor? Geri dönüş mümkün mü?
Eliza testleriyle sperm üzerindeki antikorlar belirlenir. Antikorlar tespit edilmişse önce bir aşılama denenir ama çok etkin değildir. Çünkü antikoru etkilemez. Aşılama rahim içine enjekte ettiğimiz spermdir. Bu tip hastalarda mikro-enjeksiyon tüp bebek yöntemi en etkilidir. Eskiden bu antikorları tespit etmek mümkün değildi. Hiçbir şey bulunamıyor nedeni belli olmayan kısırlık deniyordu. Zaten şu anda da böyle bir grup var. Onların pek çoğunda bu sperm antikoru tespit edilmiş. Bazı çiftler evliyken çocukları olmuyor ama boşanıp başka kişilerle evlendiklerinde ikisinin de çocuğu oluyor. Ama şimdi mikro-enjeksiyon yöntemiyle bunun çözümü bulundu. Spermler temizleniyor, arındırılıyor ve yumurtayla birleştiriliyor. Meydana gelen embriyo anne rahmine transfer ediliyor.