Seçim Krizi, Rejim Krizi Oldu ! DİN ADAMLARI DA BÖLÜNDÜ

İran’da seçimlerden bu yana süren protesto gösterilerini bir seçim tartışmasından ibaret görmek doğru değil. Tahran başta olmak üzere tüm İran kentlerinde gösteriler aynı zamanda bir rejim krizinin de işareti.

Seçmenin yüzde 87’sinin katılımıyla yapılan seçimler, İran siyasetine yön veren iki siyasi çizgi arasındaki son yıllarda giderek derinleşen çatışmayı su yüzüne çıkardı. İslam devrimini reforme etmeyi öneren Rafsancani-Hatemi-Musavi çizgisiyle, Ahmedinejad’ın devrimin özüne dönüşü savunan radikal çizgisi. Bu çatışmada Dini lider Hamaney iç politik dengeler nedeniyle tavrını Ahmedinejad’dan yana koydu. Hamaney’in hakkındaki yolsuzluk suçlamaları nedeniyle Rafsancani’nin nüfuzunu kırmak istediği biliniyordu. Önceki seçimde Rafsancani’yi mağlup ettikten sonra halk kahramanına dönüşen Ahmedinejad dini lidere şimdi bu fırsatı sundu. İlk mitinginde eski yöneticilerin yolsuzluktan yargılanacaklarını söyledi.

DİN ADAMLARI DA BÖLÜNDÜ

Rafsancani’nin de hem son seçimdeki rakibini alt etmek hem da dönüştürmek istediği İran’a engel gördüğü dini lideri etkisizleştirmek istediği sır değildi. Seçmen yolsuzluk simgesi haline gelen Firavun lakaplı eski cumhurbaşkanına bu fırsatı vermedi. Siyaset sahnesindeki bu çatışmada Havza diye bilenen din adamları sınıfı açıkça pozisyon aldı. Ahmedinejad’ın akıl hocası Ayetullah Yezdi’nin rejimin cumhuriyet değil hükümet-i İslami olması gerektiği tezi güçlendi. Liberalleşme yanlısı din adamının etkisi ise havza ile sınırlı kaldı.

Çatışma topluma da farklı şekillerde yansıdı. Rejimin taşıyıcısı olan yoksul halk kitleleri reformcu değil muhafazakar çizgiye oy verdi. Reformcu aday Musavi, tüm İran’da sadece kent merkezlerinde yüksek oy aldı. Orta ve üst sınıfları temsil eden liberal eğilimli seçmenin, dünya ile entegrasyon ve daha fazla özgürlük talebi geniş halk yığınlarını harekete geçirmedi. Seçmenin yüzde 70’ini oluşturan yoksul ve muhafazakar kitle başarısız ekonomi yönetimine rağmen tercihini Ahmedinejad’dan yana kullandı. Bu kitlenin gündeminde ise öncelikle reform yanlısı üst sınıfların pastasından alacakları pay var. Bu yüzden Ahmedinejad’ın ülke zenginliğini kentlerden köylere taşıyacağı vaadi seçmen üzerinde çok etkili oldu.

SEÇMENLERİN TERCİHİ FARKLI

İki seçmen kitlesinin kültürel referansları da çok farklı. Dünya ile entegrasyon isteyen Musavi yanlıları Ahmedinejad’ı diktatörlük ve İran’ı dünyadan izole etmekle suçluyor. Ahmedinejad yanlılarının ise dünya ile entegrasyon gibi bir gündemi yok.

İRAN’IN GELECEĞİ ŞEKİLLENECEK


Onlar Kerbela şehidi Hz. Hüseyin’in küçük kardeşi Ebul Fezl’e benzettikleri Ahmedinejad’dan devrimin yönetici elitinden hesap sormasını ve İran’ın nimetlerini kendilerine sunmasını bekliyorlar. Bu nedenle de gösterilerde ‘Münafıklar nerede Müslümanlar burada’, ya da ‘Hamaney’in emrine amadeyiz’ diye slogan atıyorlar. İran’ın geleceğini işte bu iki siyasi çizgi arasındaki gerilim ya da uzlaşma belirleyecek. Ama Hamaney’i de arkasına alan Ahmedinejad’ın reformculara karşı bir adım önde olduğunda şüphe yok.