YUNANİSTAN HOPLADI Türk-Rus İşbirliği Endişe Yarattı

Türkiye ile Rusya arasında önceki gün enerji alanında imzalanan tarihi anlaşma ve protokoller, “Türkiye Nabucco’yu ikinci plana mı attı?” sorusunu gündeme getirirken, Ankara, spekülasyonları ortadan kaldırmak için “Türkiye’nin önceliği Nabucco’dur. Türkiye’nin Güney Akımı’na katılımı ya da ortaklığı söz konusu değil” mesajını verdi. Türkiye, Samsun-Ceyhan hattına yıllardır ilgisiz kalan Rusya’yı da hatta dahil etti.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ise, Güney Akım için bölgede sismik araştırmalar yapılacağını ardından kararın verileceğini belirtti. CHP Gaziantep Milletvekili Yaşar Ağyüz, Türkiye’nin Rusya ile imzaladığı protokol ve işbirliği anlaşmasını soru önergesiyle Meclis gündemine taşıdı.
Türkiye ayrıca, Rus tarafıyla enerji konularını da içeren 20 maddelik kapsamlı bir anlaşma da imzaladı.
Yaşanan bu gelişmeler, Türkiye’yel birlikte Rusya ve Avrupa’da geniş yankı buldu. Bu gelişmelerden en çok rahatsızlık duyan ülke ise Rusya’yla enerjide anlaşmalar imzalayan Yunanistan oldu.

Yunanistan şoke oldu!
Ankara ile Moskova arasında Güney Akım projesi üzerinde anlaşmaya varılması Yunanistan’da şok etkisi yarattı. Yunanistan’ın en saygın gazetelerinden Katimerini’nin haberine göre, Güney Akım anlaşması ile bölgedeki enerji haritasının “yeni boyutlar kazanmasını” Yunan hükümeti “şaşkınlık ve huzursuzlukla” karşıladı.
Gazeteye göre, son 5 yılda iki ülke arasında enerji nakil projeleriyle ilgili olarak yapılan çok sayıda görüşmenin ardından Rusya’nın “öncelikli ortağı” olduğunu düşünen Atina, önceki günkü gelişmelerden sıkıntılı.

AB’nin tepkisi olumlu
Rusya ile yakınlığına güvenerek Washington ile ilişkilerinde sürtüşmeler bile yaşayan Yunanistan, son anlaşmalarla Moskova’nın “önemli ortağı” haline gelen ve bölgedeki tüm büyük enerjilerine katılmış olan Türkiye’ye gaz gereksinimi konusunda bağımlı hale gelmesinden de rahatsızlık duyuyor.
Avrupa Birliği’nin önceki gün Ankara ile Moskova arasında Güney Akım konusunda varılan anlaşmaya yönelik resmi tepkisi olumlu. AB Komisyonu sözcülerinden Martin Selmayr, “Güney Akım’ı, sürmekte olan Nabucco çabalarımız açısından tamamlayıcı bir girişim olarak değerlendiriyoruz” dedi. Rusya Başbakanı Vladimir Putin, her ne kadar Güney Akım’ı Nabucco’nun rakibi olarak görse de AB bu görüşü “resmi olarak” reddediyor.
Kulislerde ise Güney Akım’ın hayata geçmesinin Nabucco açısından bazı olumsuz etkiler yaratabileceği görüşü hâkim. Öte yandan AB ile Rusya arasındaki “enerji satrancının” en önemli galipleri arasında ise Türkiye gösteriliyor.

‘Kısa ama etkili gezi’

Rusya’nın saygın gazetelerinden Kommersant’ta yer alan Ahdrey Kolesnikov imzalı yorum-haberde, “Dünün en önemli noktası Başbakan Putin’in Nabucco’ya olan yaklaşımının değişmesiydi.
Putin, kaçınılmaz olanla barıştı ve bundan maksimum faydayı elde etmeye çalıştı. Bugüne kadar Putin iki gaz ve iki petrol boru hattının aynı anda var olması fikrini asla kabul etmemişti” ifadelerine yer verildi. Haberde, “görünüşe göre Rusya’nın Samsun-Ceyhan’a verdiği desteğin, diğer anlaşmalar için ödediği bedel olduğu” yorumuna yer verildi.
RBK Daily gazetesi de “Gaz mutluluğu” başlığıyla yayımladığı haberde, Türkiye’nin de bu imzayı kullanarak Nabucco’da daha iyi şartlar elde etmenin pazarlığını yapabileceği kaydedildi.
Vedomosti gazetesi, bu konudaki haberi, “Yeni güç” başlığıyla yayımlarken, Rusya’nın resmi gazetesi “Rossiyskaya Gazeta” da gezinin kısa ama çok etkili olduğu belirtti.
Dün yaşanan gelişmeler ayrıca dünya basınında da geniş yankı buldu. El Cezire, Agenzia Giornalistica (İtalya), Le Figaro (Fransa), New York Times (ABD), BBC (İngiltere), El Pais (İspanya), Press TV (İran) gibi medya kuruluşları konuyla ilgili olarak haber yapan kuruluşlar listesinde yer aldı.


Güney Akım projesi nedir?
Rusya ve İtalya’nın Haziran 2007’de ortaya sürdüğü ‘Güney Akım’ projesi, Rus doğalgazının, Rusya’dan başlayıp Karadeniz’in 2 bin metre altından Bulgaristan’a ulaşmasını hedefleyen bir proje. 10 milyar dolarlık 900 kilometre uzunluğundaki Bulgaristan’a uzatılacak boru hattı projesi tamamlandığında kuzey ve güney Avrupa’nın gaz ihtiyacını karşılamış olacak.

Nabucco projesi nedir?
Avrupa doğalgaz açığının karşılanması amacıyla yürütülen ‘Nabucco’ projesi, Türkiye üzerinden AB ülkelerine doğalgaz taşımak amacıyla yapılması düşünülen uzun geçişli bir boru hattı projesi. Bulgaristan üzerinden Romanya ve Macaristan’ı izleyerek Avusturya’ya ulaşacak doğalgaz boru hattının inşasına 2011 yılında başlanması öngörülüyor. İlk gazın 2014’te pompalanması bekleniyor.

‘Güney Akım projesi, Nabucco’yu tamamlıyor’

Türkiye ile Rusya arasında enerji alanında atılan tarihi imzalar, AB ülkelerini telaşlandırarak, “Türkiye rotasını mı değiştiriyor?” eleştirilerine yol açtı. Ankara, büyük bir kararlılıkla buna, “Rotamızı değiştirmemiz mümkün değil” yanıtını vererek, Nabucco ile Güney Akım’ın birbirinden ayrı olduğunu ve birbirine rakip olmadığını söyledi. Ankara, iki projenin birbirini tamamladığını vurguladı.
Diplomatik kaynaklar, “Nabucco bizim için öncelikli proje ve Türkiye Nabucco’nun ortağı. Güney Akım’da ise Türiye’nin ortaklığı ve katılımı diye bir şey yok. Yaptığımız tek şey, projenin münhasır ekonomik bölgemizden geçmesine izin vermek. Bunu da uluslararası hukuka uygun bir şekilde yapmayı amaçlıyoruz. Türkiye’nin Güney Akımı’na ilgisi bunun ötesine geçmiyor” dedi.

Çalık imzaları attı
Kaynaklar, Rusya’nın uzun zamandır ilgisini çekmeyen Samsun-Ceyhan projesini Rusya’ya kabul ettirerek Türkiye’nin büyük kazanımlar elde edeceğini vurguladı.
Kaynaklar, İstanbul ve Çanakkale boğazlarından yılda 180 milyon ton tehlikeli kargo taşındığını, bu yükü baypas etmek gerektiğini vurgulayarak, yapılan anlaşmalar çerçevesinde Rusya’nın hatta angaje olduğunu belirtti. Kaynaklar, bu kazanımlardan en önemlisinin, Ceyhan’ı bir enerji merkezi haline dönüştürmek olduğunu söyleyerek, Ankara’nın ana stratejisinin bu olduğu kaydedildi.
Bu arada, İtanyal ENİ’yle birlikte Samsun-Ceyhan’ın proje sahibi olan Çalık Holding, Gazprom ve Rosneft’le ayrı ayrı anlaşmalar imzaladığını duyurdu. Açıklamada Ahet Çalık’la birlikte, Başbakan Erdoğan’ın damadı olan Çalık Holding CEO’su Berat Albayrak’ın da imza töreninde hazır bulunduğu belirtildi. İmzalanan anlaşmanın detayları açıklanmadı fakat enerji çevrelerinde rafineri için ilk adımın atıldığı belirtiliyor.

FT’den alaylı yaklaşım!
İngiliz ekonomi gazetesi Financial Times (FT), varılan mutabakatı “Boru hattı reel politiğinde dostluk yok, sadece ortaklar var” şeklinde yorumladı. Gazetede “Daha geçen ay Asya’dan Avrupa’ya doğalgaz getirilmesini öngören ve Rusya’nın Güney Akım projesine rakip olarak görülen Nabucco projesine Türkiye’nin nihayet imza atması, AB’de mutluluk yaratmıştı. Anlaşma, bu sevinçle alay ediyor gibi görünebilir. Aslında bu, hayati çıkarlar söz konusu olduğunda ortaklığın öne çıktığını doğruladı” ifadeleri yer aldı.
Gazete, kendine ait neredeyse hiç petrol ya da gaz kaynağı bulunmayan bir ülke olarak Türkiye’nin, kendisini beklenmedik şekilde güçlü bir stratejik konumda bulduğuna dikkati çekti. İngiliz Daily Telegraph gazetesi de anlaşmayı, “Avrupa’nın Moskova’ya olan enerji bağımlılığını azaltmaya yönelik çabalarına karşı bir meydan okuma” olarak değerlendirdi.

‘Ankara anahtar pozisyonda’
Almanya’nın önde gelen siyasi dergilerinden Der Spiegel, anlaşmanın AB’nin Nabucco boru hattı projesini arka plana attığını yazdı. Alman basının bu konudaki haberleri şöyle sıralandı:
- Süddeutsche Zeitung: Güney Akım ve Nabucco boru hatları konusunda Ankara anahtar pozisyonda.
- Frankfurter Rundschau: Türkiye, Nabucco projesinin rakibi Güney Akım ile Rusya’nın ihracatı için kavşak olarak önem kazanıyor.
- Die Welt: Nabucco’ya rakip çıktı. Türkiye ve Rusya anlaştı.
- Deutsche Welle: Enerjide tarihi anlaşma. Rusya ile ilişkileri son yıllarda hızla gelişen Türkiye, Moskova’nın büyük önem verdiği bir projeye destek sağladı. Rus gazını Avrupa’ya taşıyacak Güney Akım projesi Ankara’nın konumunu da güçlendirdi. (MİLLİYET)