Afganistan'da iç savaş olasılığı ve küresel terör! 

TURKTIME / Saldırı sonrası tahliyeler devam ediyor olsa da, tüm tahliyelerin Taliban'ın açıkladığı son tarih olan 31 Ağustos'a kadar bitirilmesi zor görünüyor. Bu durum, yabancı askeri personelin ayrılmasından sonra Taliban veya diğer grupların kalan yabancıları alıkoyabileceği olasılığını artırıyor.

Bununla birlikte, tahliye tarihini de uzatmak da bu noktada mümkün görünmüyor. ABD Başkanı Joe Biden, havaalanı civarında yaşanan bombalı saldırılar sonrası yaptığı açıklamada, saldırıdan sorumlu gerekli kişilerin cezalandırılacağını sözünü versede, onlarca insanın ölmesine neden olan tahliye planlamasındaki hatayı ortadan kaldırmıyor.

Afganistan'daki tahliye sürecinin nasıl kötü yönetildiğinide inkar etmek bu aşamada mümkün değil. Sivillerin tahliyesini tamamlamadan askerleri unsurları geri çekmek gerçekten büyük bir hataydı. ABD yönetimi buna benzer bir hatayı Bagram Hava Üssü'nde de yaptı. Bagram Hava Üssü'nün Taliban'a devredilmesinden sonra, burda bulunan 5.000 mahkum serbest bıraktı. Bu mahkumların çoğu El Kaide ve IŞİD destekçileriydi.

Eğer havaalanı saldırısının arkasında gerçekten IŞİD varsa, Afganistan bir kez daha terör grupları için örgütlenme bölgesi oluyor gibi görünüyor. Ayrıca, Afganistan'da yönetimi devralanTaliban bile tek bir yapıdan oluşmuyor, içerisinde değişen sadakatlere duyarlı çok sayıda yerel grup barındırmakta.

Bu kadar çok farklı grubun yer aldığı ve dengelerin çok hızlı değiştiği Afganistan'da başka bir iç savaşın yeniden başlaması düşük bir olasılık değil. Afganistan, terörü temel varoluş anlayışı haline getirmiş örgütler için cennet haline gelirse, işte o zaman bir kez daha Taliban'ın Afganistan'da yönetime gelişinin neden engelenmediğini tartışacağız.

TALİBAN

Afganistan'da yönetimi devralan Taliban, 1994'te Afganistan'ın güneyindeki Kandahar kentinde ortaya çıktı. 1979'da başlayan iç savaşta Sovyetlere karşı ABD'nin desteklediği Mücahit gruplardan biriydi.

Mücahitlerin ayrılan grup, daha sonra "talebe"nin çoğul hali olan "Taliban" ismini aldı. Taliban, iki yıl gibi kısa süre içinde ülkenin büyük bölümünde kontrolü ele geçirdi. Diğer mücahit gruplar ülkenin kuzeyine çekildi.

1996'da Afganistan'da yönetime gelmesiyle İslam Emirliği ilan edildi. Afganistan'da katı bir şeriat rejimi kuruldu. Amerika Birleşik Devletleri'ni hedef alan 11 Eylül saldırıları Taliban rejiminin sonunu getirdi.

Amerikan yönetimi, El Kaide'ye güvenli liman olduğu için Afganistan'a savaş açtı, Taliban'ı devirdi. Taliban lideri Molla Muhammed Ömer kayıplara karıştı. Molla Ömer'in 2013'te öldüğü, iki yıl sonra oğlu tarafından doğrulandı. Taliban'ın bugün dini lideri Heybetullah Akhunzade.

IŞİD-HORASAN

IŞİD’in Orta Asya’daki kolu, örgütün Suriye ve Irak’ta hilafet ilan ederek bölgenin çeşitli noktalarında kontrolu ele geçirdiği ve 2014 yılında İslam Devleti adıyla faaliyet göstermeye başlamasından birkaç ay sonra ortaya çıktı.

IŞİD-Horasan'ın kökeni Tehrik-i-Taliban Pakistan'a (TTB) dayanıyor. Pakistan'daki baskılardan kaçan grup üyeleri, Ekim 2014'te IŞİD'in öldürülen lideri Ebubekir Bağdadi'ye bağlılık yemini ederek bölgede IŞİD'in uzantısı haline geldi.

IŞİD'in güçlü olduğu dönemde maddi ve manevi olarak desteklenen grup, kısa zamanda Orta Asya'ya yayıldı. Örgütün Afganistan’daki kolu ismini Afganistan, İran ve Orta Asya’nın büyük bir bölümünü  kapsayan Horasan adından alıyor.