Araştırmalar Yüz Güldürdü: Vergiye Sadakat Yüzde 81

Vergi ve Vatandaş Algıları’ araştırmasına göre vergi bağımlısı olduk!. Yapılan araştırmaya göre ‘Devlet fark etmese de vergi öder misiniz’ sorusuna ‘öderim’ yanıtı verenlerin oranı yüzde 81’i buluyor


Açık Toplum Vakfı ile Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyelerinin yaptığı vergi araştırması ilginç sonuçlar ortaya koydu. Prof. Dr. Ünal Zenginobuz’un proje yürütücülüğünde, Prof. Dr. Fikret Adaman, Doç. Dr. Fatoş Gökşen, Çağrı Savcı ve M. Emre Tokgöz tarafından hazırlanan ve ‘Vergi, Teslimiyet ve Demokrasi İlişkisi Üzerine Türkiye’de Vatandaş Algıları’ adını taşına çalışmanın sonuçlarına göre vergi reformu konusunda tüm kesimler görüş birliği içinde. Yapılan çalışmanın en ilginç bölümü ise vergi ödemeyle ilgili anket sonuçları ile ortaya çıkıyor. 2 bin 400 kişi ile yapılan anket çalışmasına göre herhangi bir cezai yaptırımı olmasa bile vergisini ödemeyi düşenenlerin oranı yüzde 81’i aşıyor.


VATANDAŞ VERGİSİNE SADIK
Ankette sorulan “Diyelim ki bir gelir elde ettiniz ve bu gelirden ödemeniz gereken bir vergi miktarı var. Ama ödemezseniz de hiç bir şekilde fark edilmeyecek. Yine de öder misiniz?” sorusuna yüzde 30.3’luk kesim ‘Kesinlikle öderim’, yüzde 50.9’luk kesim ise ‘Öderim’ yanıtını verdi. “Diyelim ki ev kiralamak üzeresiniz. Ev sahibi daha az vergi vermek için kira miktarını kontratta düşük göstermeyi teklif ediyor, bunun karşılığında da kira indirimi yapacağını söylüyor. Ne yaparsınız?” şeklindeki bir soruya yüzde 31.9’luk bir kesim “Kesinlikle kabul etmem” diyor. Araştırmayı yapan akademisyenler “Her koşulda vergi öderim” diyenlerin aynı yüzde 30’luk kesim olduğu görüşünde birleşiyorlar.


TARIMA VERGİ MUAFİYETİ
Anket sonuçlarına göre vatandaşlar, asgari ücretin vergiden muaf tutulduğu, tarım gelirlerinden vergi alınmadığı ve çok yüksek düzeye ulaşmayan bir artan oranlı gelir vergisi sistemi istiyor. Araştırmada Türkiye’deki vergi yapısının neden olduğu durum şöyle özetleniyor: “Özellikle akaryakıt, motorlu taşıtlar ve iletişim gibi hem tüketimi hem de ara malı olarak üretimi etkileyen mallar üzerinde alınan çok yüksek vergiler, tüketicileri ekonomik davranışlar bakımından ‘isyan etme’ noktasına yaklaştırmakta, hem tüketicilerde hem de üreticilerde faaliyetlerini kayıt dışına kaçırma eğilimi hızla artmakta, kaçakçılığın hortladığı görülmektedir.” •

Vergi yükü yüksek değil ama sorunlu
Vergi yükü ile ilgili tespitlerin de yer aldığı çalışmaya göre devletin topladığı vergi gelirlerinin milli gelire oranı diğer ülkelere göre düşük ancak ‘karmaşık yapı ve dolaylı vergilerin ağırlığı’ nedeniyle vergi sistemi sorunlu. Çalışmaya göre toplanan vergiler 1990’da milli gelirin yüzde 15’i iken bugün yüzde 25’e çıktı. Aynı çalışmaya göre tüketim vergilerinin milli gelire oranı yüzde 11.3 ile OECD ortalaması olan 10.9’a çok yakınken, gelir üzerinden toplanan vergilerin milli gelire oranı OECD ortalaması olan yüzde 13.2’nin çok altında olup sadece yüzde 5.6 düzeyinde. ,
Verginizi ödemeseniz de Maliye fark etmeyecek

YİNE DE ÖDER MİSİNİZ ?
Kesinlikle öderim Yüzde 30.3
Öderim Yüzde 50.9
Ödemem Yüzde 14.3
Kesinlikle ödemem Yüzde 4.3
Vatandaşa göre en büyük sorun tüketimdeki yüksek vergi
Vergi algılaması anketinde katılımcıların yüzde 39’u vergi sistemindeki en önemli sorun olarak tüketimden alınan yüksek vergileri gösterdi. Ankete katılanların yüzde 23’ü ise gelir vergisinin adil olmamasını en büyük sorun olarak görürken, yüzde 9’luk kesim ise asgari ücretten vergi alınmasını en büyük sorun olarak görüyor. Çalışmaya göre kamunun gelir elde etmede ‘dolaylı vergiler’e yüklendiğini artık sokaktaki sıradan insan da gayet iyi biliyor. Vatandaşların yüzde 46’sı, vergilerin çoğunun tüketim vergileri yoluyla toplandığının farkında.
Asgari ücretten vergi alınmasını istemeyenler % 9
Tüketimden alınan yüksek vergiler: Yüzde 39
Gelirden ödenen verginin adil olmaması Yüzde 23
Kayıt dışından vergi alınmaması Yüzde 16
Çok sık vergi affı çıkması Yüzde9
Asgari ücretten vergi alınması Yüzde 9
Mevzuatın çok sık değişmesi Yüzde3