CHP'Lİ SEÇMEN, BAYKAL'I SEVMİYOR 

CHP seçmeninde ise bu oran yüzde 53. Başka bir deyişle, CHP"ye oy verenlerin neredeyse yarısı, kendisini temsil eden bir liderin olmadığı kanısında...

BAHÇEŞEHİR Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yılmaz Esmer, “22 Temmuz Seçimleri Sonrası Seçmen Davranışı ve Tercihleri” başlıklı ayrıntılı bir araştırma gerçekleştirdi. Araştırmada, 56 ilden tesadüfi yöntemle belirlenen bin 398 seçmene çeşitli sorular yöneltildi. Bilimsel çalışmada; seçmenin siyasetle ilgili bilgisinin sınırlı olduğu, CHP tabanında ciddi bir lider sorunu olduğu, AKP"li seçmenin partisini ve liderini çok benimsediği ve çok şey beklediği, seçim anketlerinin seçmen üzerinde sınırlı bir etki bıraktığı ortaya çıktı. İşte ilginç sonuçlardan bazıları:

SEÇMEN SİYASETİ BİLMİYOR

Deneklere, seçim sürecinde çok konuşulan üç konuda soru yöneltildi. Alınan doğru cevapların oranı şaşırtıcı derecede düşük oldu. Sorular ve doğru cevap oranları şöyle:

*TBMM"ye kaç üye seçildi? Doğru cevap oranı: % 55

*Seçimde baraj oranı ne? Doğru cevap oranı: % 64

*Cumhurbaşkanı"nın görev süresi kaç yıl? Doğru cevap oranı: % 60

*Sonuç şu: 5 seçmenden biri üç soruya da doğru cevap veremedi. Ancak üç seçmenden biri sorulara doğru cevap verdi.

Son 5 yıl içinde bir politikacı ya da devlet görevlisine görüş/dilek ileten CHP"lilerin oranı MHP"lilerin iki katı kadarken, gösteri ya da yürüyüşe katılan CHP"lilerin oranı AKP"lilerin 12 katını aşıyor.

CHP seçmeninin sadece yüzde 22"si hükümette olan siyasi partinin herşeyi değiştirebileceğini söylerken, AKP seçmeni için oran yüzde 41, yani neredeyse CHP seçmeninin iki katı.

Prof. Yılmaz Esmer"in yorumu şu: “Seçim propagandasını büyük ölçüde AKP"nin hükümete gelmesinin Cumhuriyet"in temel değerlerini sarsacağı üzerine kuran CHP"nin seçmeni, "Kim gelirse gelsin, ne farkeder ki" görüşüne daha yakın.”

PARTİLER FARKLI MI

“Partiler arasında hiç bir fark yok” diyenlere en fazla CHP seçmenleri arasında rastlanıyor. Araştırmacının yorumu, “Belki de bu bulgular, CHP seçmeninin, özellikle seçim sonuçları alındıktan sonra içine düştüğü umutsuzluğu yansıtıyor” şeklinde.

CHP'YE KERHEN DESTEK

Kendi görüşlerini temsil eden bir partinin bulunduğunu düşünenlerin oranı AKP ve MHP seçmenleri arasında yüzde 85 düzeyinde iken, CHP seçmeni için bu oran yüzde 71.

Aradaki 14 puanlık fark, CHP"ye “kerhen” oy verdiğini düşünenlerin oranı olarak yorumlandı.

CHP'DE BAYKAL SORUNU

AKP"ye oy verenlerin yüzde 86"sı, MHP"ye oy verenlerin yüzde 75"i, kendi görüşlerini makul düzeyde temsil eden bir parti lideri bulunduğunu düşünürken, CHP seçmeninde bu oran yüzde 53 dolayında. Araştırmada bu şu yorumlanıyor: “Başka bir deyişle, CHP"oy veren seçmenin neredeyse yarısı, kendisini temsil eden bir liderin bulunmadığı kanısında CHP"nin ve liderinin durumu, kendi seçmeninin gözünde daha sorunlu.”

YÜZDE 43'ÜN LİDERİ ERDOĞAN

Kendi görüşlerini temsil eden bir liderin bulunduğunu düşünenlerin oranı yüzde70. Yüzde yetmişlik bu grubun yüzde 62"si (yani toplamın %43.4"ü) kendisini makul ölçüde temsil eden liderin Tayyip Erdoğan olduğunu söyledi. Kendisini temsil eden bir lider bulunduğunu söyleyen AKP seçmeninin yüzde 96"sı içinse bu lider Erdoğan.

SARIGÜL DİYEN DE VAR

MHP"li seçmenin yüzde 75"i kendini temsil eden lider olarak Bahçeli"yi gösteriyor. CHP seçmeninin ise sadece yüzde 65"i bu lideri Baykal olarak açıklıyor. CHP"li seçmenlerin %11"i bu soruya Sarıgül, yüzde 9"u ise Erdoğan cevabını vermiş (yani "Ben CHP"ye oy verdim ama aslında Erdoğan benim görüşlerimi daha iyi temsil ediyor" demiş.)

CHP, KÖTÜNÜN İYİSİ

Araştırmada, “Oy kullanırken, partinin gerçekten çok iyi olduğunu mu düşündünüz? Yoksa, kötülerin arasında iyisi bu mu dediniz?” sorusuna verilen yanıtlar ilginç:

Oy verenlerin yüzde 61"i, tercihinin çok iyi olduğunu düşünürken, yüzde 39"u da, kötünün iyisine oy verdiğini söylüyor. AKP seçmeninin yüzde 78"i partisinin çok iyi olduğunu düşünüyor. İşte araştırmanın yorumu: “Bu yüksek bir oran. Benzer duygularla oy veren MHP seçmeninin oranı yüzde 61 dolayında. CHP için ise durum tam tersi. Bu partiye oy verenlerin yüzde 70"i, ”Ne yapayım, kötünün iyisi o“ düşüncesinde. Sadece yüzde 30"luk kesim ise CHP"yi çok iyi buluyor.

Araştırmada oy tercihi üzerinde etkili olabilecek 20 faktör sıralandı ve deneklerden bu faktörlerin her birine bir "etki puanı" vermeleri istendi. "Parti liderinin güvenilirliliği" şeklinde ifade edilen faktörün ortalama etki puanı 7.42.

*Liderin güvenilirliği faktörüne verilen önem, AKP ve CHP seçmenleri arasında büyük ve çok ilginç farklılıklar gösteriyor: AKP 8.35, CHP 5.45, MHP 7.54

Bu farkı Prof. Esmer şöyle yorumluyor: ”AKP"li seçmen: Tayyip Erdoğan"ı güvenilir buluyorum ve bu benim tercihimde önemli rol oynadı“ derken CHP"li seçmen ”Deniz Baykal"ı güvenilir bulup bulmamam, benim tercihimde önemli rol oynamadı“ diyor.

Prof. Dr. Yılmaz Esmer bu konuda şu değerlendirmeyi yapıyor: ”Üç lider arasında genel puanı en düşük olan Deniz Baykal. Ancak daha da önemlisi Baykal"ın kendi seçmeninden de yüksek sayılabilecek bir puan alamaması. Baykal"ın rakiplerinden aldığı puan ise son derece düşük. Öte yandan, bu açıdan Erdoğan en başarılı lider. Kendi seçmeni Erdoğan"a hayran. Ama Erdoğan"ın MHP seçmeninden aldığı puan, neredeyse Baykal"ın kendi seçmeninden aldığı puana yaklaşıyor. AKP seçmeni Baykal"a ortalama 1.26 gibi son derece düşük bir puan verirken, CHP seçmeni Erdoğan"a ortalama 2.86 puan veriyor. Baykal"ın liderliği ile CHP seçmeninin bile bir sorunu olduğu açık. Nitekim, CHP seçmeninin kendi liderine verdiği dürüstlük puanı, AKP ve MHP"lilerin kendi liderlerine verdikleri puanın hayli altında.

SOL, SAĞ VE MERKEZ

Kendisini solda tanımlayan seçmen oranının 1999"dan bu yana hiç değişmediğini saptayan Prof. Esmer, merkezden birkaç puan da olsa, sağa doğru bir kayış olduğunu tespit etti.

Seçmen yelpazenin en soluna CHP"yi, en sağına ise AKP"yi yerleştiriyor. Kendisini solda tanımlayanların yüzde 70 kadarı CHP"ye oy vermiş. Sol-sağ yelpazesinin sol ucunda konumlanan seçmen arasından MHP ve AKP"ye oy verenlerin oranı yok denecek kadar az (yüzde 3 dolayında). Aynı şey, kendisini sağ uçta tanımlayan seçmenlerle CHP ilişkisi için de geçerli. Sağ uç seçmenin sadece yüzde 1"i CHP"ye oy verdiğini söylüyor.

Merkez sağ diyebileceğimiz seçmenin de, yalnızca yüzde 3"ü CHP"ye oy vermiş durumda. Buna mukabil, merkez sağ ve sağ uçta AKP"nin oyu yüzde 63-65 dolaylarında. Merkezde AKP, CHP"den bir miktar daha başarılı. Bu kitlenin yüzde 40"ı AKP"ye, yüzde 26"sı ise CHP"ye oy verdiğini söylüyor.