İHMAL PAHALIYA PATLADI: BOTAŞ'A 1.4 Milyarlık Kazık!

İhmal, BOTAŞ'a 1,4 milyar dolara mal oldu


İran ve Azerbaycan doğalgazını taşıyan Doğu Anadolu İletim Hattı, tam kapasite çalışamayınca taahhüt edilen gaz İran'dan düzenli alınamıyor.



Bunun sebebi ise hat güzergâhında yer alan Sivas Kompresör İstasyonu inşaatının bütün uyarılara rağmen 6 yıldır bitirilememesi. Edinilen bilgilere göre, konuyu inceleyen Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu (YDK), BOTAŞ Teftiş Kurulu'nun kompresör istasyonuyla ilgili tüm işlemleri ve yapım sürecinin araştırılmasını talep etti. Söz konusu hattın düşük kapasitede çalışması sonucu önceki yıl İran'a, alınmayan gaz için 704 milyon dolar ödendi. Geçen yıl için ödenecek miktar da yaklaşık 700 milyon doları buluyor.

Doğu Anadolu İletim Hattı'nın günlük doğalgaz taşıma kapasitesi 38 milyon metreküp. Türkiye'nin İran ve Azerbaycan ile yaptığı anlaşmalarda günlük plato (en yüksek alım) seviyesine ulaşılması sebebiyle hattın taşıma kapasitesi anlaşmalarda yer alan günlük taşıma miktarları olan 49 milyon metreküpün gerisinde kaldı. Ayrıca hat üzerindeki Sivas Kompresör İstasyonu'nun inşaatında yaşanan gecikme ve arızalar, İran'dan taahhüt edilen gazın alınamamasına yol açtı.




Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (Botaş)'nin iç yazışmalarına da konu olan ve tam kapasite çalışmayan hat için 2008'de pahalı İran gazı yerine ucuz Azeri gazı tercihi yapılarak İran'la 'Al ya da öde' durumuna düşüldü. Problemin 2009'da da devam etmesi, İran'a alınmayan gaz için para ödenmesi yeniden gündeme geldi. Enerji Bakanlığı Müsteşarı Metin Kilci, son açıklamasında, rakamlar kesinleşmemekle birlikte geçen yıl için İran'la 700 milyon dolarlık bir 'Al ya da öde'ye düşüleceğini açıkladı. Zaman'ın daha önce de gündeme getirdiği iki olayda İran'a toplam 1,4 milyar dolar ödenmiş olacak.

İran ve Azeri gazını taşımada yetersiz kalan Doğu Anadolu İletim Hattı'nda yaşanan sürecin 2004'te Botaş'ın gündemine geldiği ortaya çıktı. Şubat 2004 tarihli kurum içi yazışmalarda, 2008 ve 2009'da İran ve Azerbaycan'dan alınan doğalgazda 'plato' dönemine ulaşılacağına dikkat çekiliyor. Bu sebeple, Doğu Anadolu İletim Hattı kapasite ve kompresör istasyonlarının acilen tamamlanması isteniyor. Botaş'ın geçen yılki kurum içi yazışmalarında da, hattın kapasitesindeki yetersizlik dikkate alınarak İran gazı yerine ucuz Azeri gazının tercih edildiği bilgisine yer veriliyor. Aynı yazıda, anlaşmalarda yer alan günlük alım miktarının 49 milyon metreküpe çıktığı ve hattın kapasitesini aştığı uyarısı yapılıyor. Botaş yetkilileri, 2004'ten bu yana şirket yönetiminde sık sık yaşanan değişikliklerin inşaat sürecini olumsuz etkilediği görüşünde.

Sivas Kompresör İstasyonu, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurumu (YDK) raporuna da konu oldu. 2004'ten bu yana gündemde olan istasyon inşaatı, son olarak 2008'de ihale edilmişti. Botaş ile ilgili rapor hazırlayan YDK, kompresör inşaatıyla ilgili inceleme istedi. Kurulun son raporunda şu görüşlere yer veriliyor: "Sivas Kompresör İstasyonu yapım işinin kalan işlerinin tamamlanması ihalesi ile ilgili tüm işlemlerin ve yapım sürecinin Botaş Teftiş Kurulu Başkanlığı'nca incelenmesi, yapılan harcamaların kesin hesaplarının en kısa sürede çıkarılarak kuruluşun zarar ve ziyanının tespiti..." Botaş yetkilileri, Teftiş Kuru-lu'nda YDK'nın talebiyle ilgili ne tür işlem yapıldığı konusunda ise net bilgi vermedi. Yetkililer, konuyla ilgili, "Kompresör istasyonu tam kapasite çalışmaya başladı. Otomasyon sisteminde bir sıkıntı var, ancak aşılıyor." cevabını verirken, teftiş süreciyle ilgili herhangi bir bilgi vermedi.