Trump, AB ve Türkiye’yi güvenlik işbirliğine zorluyor 

Dış politika uzmanı Galip Dalay, Chatham House’ta kaleme aldığı yazıda, Donald Trump’ın ikinci başkanlık döneminde Avrupa’yı bekleyen güvenlik sorunlarını ve Türkiye’nin bu süreçteki önemini değerlendirdi.

Dalay, Avrupa’nın güvenlik ortamındaki köklü değişimlere dikkat çekerek, “Avrupa’nın güvenlik ortamı, geçtiğimiz yıllarda köklü bir dönüşüm yaşadı. Ukrayna savaşı sonrasında, bir zamanlar Rusya’yı da kapsayan bir güvenlik düzeni fikri, yerini Moskova’yı kesin bir şekilde düşman olarak konumlandıran bir yaklaşıma bıraktı,” ifadelerini kullandı.

'RUSYA HALA EN BÜYÜK TEHDİT'
Dalay, Türkiye’nin Avrupa güvenliği açısından kritik bir rol üstlendiğini belirterek, AB ile NATO’ya üye ülkeler arasında güvenlik diyaloğunun genişletilmesi gerektiğini ifade etti: “Bu tür dönüşümler, Avrupa’nın güvenliğini daha geniş bir perspektiften ele almayı ve AB ile AB üyesi olmayan, ancak NATO’ya üye Avrupa ülkeleri arasındaki boşluğu dolduracak yeni bir yaklaşımı zorunlu kılıyor. Bu nedenle; Türkiye, Birleşik Krallık, Norveç ve AB arasında sağlam temeller üzerine kurulu bir dış politika ve güvenlik diyaloğu kaçınılmaz bir hal alıyor.”

Dalay’a göre Rusya, Avrupa için en büyük tehdit olmaya devam ediyor. Türkiye ise bu tehdit karşısında Avrupa güvenliğinin en önemli unsurlarından biri olarak öne çıkıyor: “Karadeniz, Doğu Akdeniz ve Orta Doğu, Rusya-Batı çatışmasında birbirinden bağımsız bölgeler değil; aksine, tek bir stratejik bütünün parçalarıdır. Türkiye ise bu bölgelerin her birinde kritik bir konumda bulunmaktadır.”

Türkiye’nin son dönemde Ukrayna’ya verdiği destek ve Rusya’ya yönelik kısıtlayıcı politikalarına da dikkat çeken Dalay, “Türkiye, boğazları savaş gemilerine kapatarak Rusya’nın Karadeniz ile Akdeniz arasında askeri varlıklarını hareket ettirme kapasitesini azalttı,” ifadelerini kullandı.

'BERLİN'İN TÜRKİYE’YE EUROFİGHTER SATIŞINA ONAY VERMESİ OLUMLU ADIMLARDAN'
Dalay, son dönemde Türkiye-AB ilişkilerinde yaşanan olumlu gelişmelere de değindi. Almanya’nın Türkiye’ye Eurofighter jetlerinin satışına yönelik vetosunu kaldırmasını ve denizaltı modernizasyonu için onayladığı silah paketini önemli adımlar olarak nitelendirdi: “Ekim ayında Berlin, Ankara’ya, Türk denizaltıları ve fırkateynlerinin modernizasyonu için gerekli malzemelerin de yer aldığı kapsamlı bir silah ihracatı paketini onaylama kararı aldı.”

Doğu Akdeniz’deki gerilimin azalması ve Türk-Yunan ilişkilerindeki iyileşmelerin de bu olumlu atmosferi desteklediğini belirtti.

'TÜRK-RUS İLİŞKİLERİNİN ÖZÜNDE HATTA ÇATIŞMA VAR'
Bununla birlikte Dalay, Avrupa ve Türkiye arasında anlamlı bir dış politika ve güvenlik diyaloğu kurmanın önündeki zorluklara dikkat çekti: “Bu sorunların başında, AB ve Türkiye’nin dünyadaki büyük güç rekabetine, özellikle de Rusya ve Çin’e nasıl yaklaştıkları geliyor.”

Türkiye’nin Rusya ile hem iş birliği hem de rekabet içinde olduğunu vurgulayan Dalay, bu ilişkinin doğasının karmaşıklığını şöyle ifade etti: “Türk-Rus ilişkilerinin özünde rekabetçi, hatta çatışmacı olduğunu söyleyebiliriz; ancak bu durum, iki ülke arasında iş birliğini dışlamaz.”

Galip Dalay, Trump’ın olası ikinci döneminde Türkiye’nin Avrupa ve Birleşik Krallık ile diyalog ve iş birliğinin hayati önem taşıdığını belirtti. Dalay, “Türkiye, Rusya’nın Avrupa’nın güvenliğini tehdit ettiği başlıca bölgelerin neredeyse tamamında (Karadeniz, Batı Balkanlar ve Doğu Akdeniz) önemli bir aktör,” değerlendirmesini yaptı.

AB-Türkiye arasındaki diyalog mekanizmalarının sürdürülebilir hale getirilmesi gerektiğine vurgu yaparak, Türkiye’nin karar alma süreçlerinde yer almadığı sürece AB’nin dış politika öncelikleriyle uyum sağlamasının mümkün olmadığını ifade etti: “Masada olmak, taraflar arasında uyum olacağını garanti etmez; ancak Gymnich toplantılarına katılım, daha düzenli ve sistemli bir dış politika ve güvenlik sürecinin ilk adım olmalıdır.”