Türkiye'nin Afganistan'ın Geleceğindeki Rolü 

TURKTIME / ABD öncülüğündeki NATO güçlerinin 2021'de Afganistan'da yönetimi değiştirdiği operasyonlarda yer alan Türkiye, 20 yıla yakın bir süredir Afganistan'da. Askeri operasyonlarda yer almayan Türkiye daha çok lojistik görevlerde aktif rol aldı.

Bu nedenle Afganistan coğrafyasına yabancı olmayan Türkiye, Afganistan özelinde Pakistan ve İran ile güçlü bölgesel ilişkiler geliştirmiş durumda. Bu durum Türkiye'nin bundan sonra atacağı adımlar için bir avantaj.

TÜRKİYE AFGANİSTAN'DA AKTİF ROL ALMAK İSTİYOR

Türkiye'nin Afganistan'da aktif rol almak istediğinin ilk işaretlerini gerek Cumhurbaşkanı Erdoğan gerekse Türkiye'nin dış politika yapıcıları tarafından bir çok kez dile getirildi; Taliban rejimi ile işbirliğine açık olunduğu...

ABD öncülüğündeki NATO güçleri Afganistan'dan çekilirken, Türkiye, Kabil'deki Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'nın güvenliğini sağlayabileceğine yönelik açıklamalarda bulunmuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'ın bu yönde bir çok açıklaması mevcut.

Bununla birlikte, Taliban, Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı için Türkiye'den lojistik destek alabileceğini ima etmiş, fakat havalimanının güvenliğini kendisi sağlayacağını açıklamıştı. Taliban, ayrıca bu süreçte yaptığı açıklamalarda Afganistan'da bulunan tüm yabancı askeri unsurları işgalci güç olarak değerlendirileceğini ve ona göre haret edileceğini belirtmişti.

TALİBAN İÇİN TÜRKİYE'NİN ÖNEMİ

Taliban'ında bu noktada Türkiye ile ilişkilerini sıcak tutmaya çalışmasının altında yatan nedene baktığımızda, yeni rejimin, uluslararası toplum tarafından tecrit edilmesi ve yaptırıma tabi tutulması durumunda, Türkiye tecriti ve yaptırımları hafifletecek bir güç olarak görülüyor.

Çin, Rusya, İran ve Pakistan gibi diğer bölgesel güçler Afganistan'da diplomatik varlıklarını koruyorlar ve durum düzeldiğinde yeni rejimle işbirliği içerisinde olacaklarını açıklamışlardı.

TÜRKİYE İÇİN AFGANİSTAN NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ?

Havaalanının lojistik ihtiyacının karşılanması özelinde gelişecek ilişkiler, Türkiye için ekonomik kazanımlar sağlayabilir. Uzun süredir iç savaşın yaşandığı ülkedeki altyapının yeniden inşaa süreci Türkiye için büyük fırsatlar sağlayabilir.

Ayrıca, Afganistan'da geliştirilecek ilişkiler, son dönemde gergin olan Türkiye-ABD ilişkilerinde yeni bir sayfa açabilir.

Hatırlanacağı gibi Türkiye - ABD başta S-400 savunma sistemleri olmak üzere, Halkbank Davası, 15 Temmuz darbe girişiminin arkasındaki isim olan Fethullah Gülen'in ABD'de bulunması gibi nedenlerle son dönemde gerilmiş ve her ne kadar da gündemde olmasa da gerilim hala devam ediyor.

NATO üyesi olan Türkiye'nin Afganistan'da yönetimi ele alan Taliban ile Batı arasındaki ilişkileri geliştirecek kilit ülke olabilir. Türkiye'ye uzun zamandır arzu ettiği bölgesel arabuluculuk rolünü de bu şekilde sağlayabilir. Ancak bu aynı zamanda Türkiye'nin Taliban'ı tanıyan tek NATO üyesi ülke olacağı anlamına da gelebilir.

TÜRKİYE BU KEZ KAZANABİLİR Mİ?

Ekonomik verilerin iyi olmadığı Kovid 19 salgınıyla mücadelede ve yaşanan doğal afetlerde başarısızlık olmasa da başarınında olmadığı ve eleştirilerin yükseldiği bir dönemde, Erdoğan yönetimindeki Türkiye'nin Afganistan gibi bir coğrafyada riskli bir dış politikayı göze alması pek olası gözükmüyor.

Pek çok yapısal sorun muhtemelen Türkiye'nin Afganistan'daki iddialı rolünü engelleyecektir. İlk olarak, Türkiye'nin doğu sınırına doğru ilerleyen bir Afgan mülteci akınıyla mücadele etmesi gerekiyor. Suriye ve Libya'da başarısızlığa uğrayan Türkiye'nin Afganistan'da dengeleyici ve arabulucu bir rol peşinde koşması, şimdilik başka bir boş hayal gibi görünüyor.