Cheney'den Anti-Rusçu Gezi 

Cheney, ziyaretinin ilk ayağı olan Azerbaycan'da "sizin güvenlik ve selametiniz ABD'nin de en derin çıkarıdır" mesajını verdi.

ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney Çarşamba günü itibariyle Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna'yı kapsayan bir ziyarete çıktı. Daha önceden düşünülen ancak netlik kazandırılamayan ziyaret Rus-Gürcü savaşının ardından kesinleşti. Zirayetin sonunda İtalya'da bir güvenlik konferasında konuşacak olan Cheney'nin bu ülkede Türk yetkililerle de görüşmesi bekleniyor. ABD'deki programını iptal ederek seyahete çıkan Cheney'nin ziyareti üç ülkeye de askeri yardımın artırılmasını desteklediği bilindiğinden dikkatle takip ediliyor. Rusya'ya karşı sert tavrı ile bilinen Cheney'nin sepetinde öncelikle enerji konusu var. Enerjiyle bağlantılı olarak maddi yardım paketleri ve askeri yardım vaatleri de Cheney tarafından muhataplarına iletilecek konulardan. Ayrıca Cheney'nin Ukrayna ve Gürcistan'da NATO genişleme süreciyle ilgili vaatlerde de bulunması bekleniyor.

CHENEY'NİN DÖNÜŞÜ

ABD Yönetimi'nin neocon kanadının tasfiyesinden geride kalan en üst düzey isim olan ve şahin tavırlarıyla bilinen Cheney, bir süredir geri planda tutuluyor, mümkün olduğu kadar aktif görev üstlenmiyordu. Ancak Rusya-Gürcistan savaşı bu durumu tam anlamıyla tersine çevirdi. Rusya'ya gözdağı olarak da yorumlanabilecek olan bu son gezi için Cheney'nin görevlendirilmesi, enerji konularında uzman Cheney'nin bu kez de Rusya'ya karşı yeniden kullanıma gireceğini gösteriyor. Cheney'nin Beyaz Saray nezdinde öneminin artması ve yeniden öne çıkması da bir süredir ortalarda dolaşan "Saakaşvili'ye Gürcistan'a saldırı emrinin, Cheney'e yakın Washington'daki bir ekipten verildiği" şeklindeki iddiaların da kolayca gözardı edilmemesi gerektiğini gösteriyor.

GÜVENLİK ÖNCELİKLİ MESELE

Cheney'nin bu seyahetteki en önemli görevi enerji hatlarını güvence altına almak üzere ABD müttefiklerine teminat, Rusya'ya ise gözdağı vermek. Cheney, Rusya'nın en yakın baskısı altındaki bu üç ülkeye de ABD'nin arkalarında olduğunu söyleyecek ve Rusya'ya karşı alınacak önlemlere aktif olarak katılmalarını temin etmeye çalışacak. Bu çerçevede Cheney'nin sadece kuru cesaretlendirme laflarının ötesine geçerek, üç ülkeye de somut planlardan ve ABD'nin Rusya'ya karşı alacağı cezalandırma paketinden bahsedecek. Bu çerçevede ziyaretine başlayan Cheney, ziyaretinin ilk ayağı olan Azerbaycan'da "sizin güvenlik ve selametiniz ABD'nin de en derin çıkarıdır" mesajı vererek, Türkiye de dahil olmak üzere tüm Avrupa ülkelerini enerji hatlarının sorunsuz ve özgürce akmasını sağlamak için Azerbaycan ve diğer Kafkas ve Orta Asya ülkeleriyle çalışmaya çağırdı.

NABUCCO'YA DESTEK ARIYOR

Cheney için en önemli gündem maddelerinden biri de Nabucco için destek aramak. Azerbaycan başta Nabucco olmak üzere enerji konusunda ABD tarafında kalmaya ikna edilmeye çalışılacak. Azerbaycan'ın Şahdeniz doğal gazının ülkeden hangi enerji hattıyla aktarılacağı konusunda kafasının karışık olduğu, Rusya'nın da alternatiflerden biri olduğu biliniyor. Cheney bu doğal gaz rezervlerini Bakü-Tiflis-Erzurum hattına almak için çaba sarfedecek. Öte yandan Nabucco'nun en önemli destekçilerinden ve Cheney'e de yakınlığıyla bilinen ABD Dışışleri'nin 3 numarası Matt Bryza da Brüksel'den bir açıklama yaparak, "Gürcistan enerji koridoru güvenli" mesajı verdi. Güney Kafkasya enerji hatlarının çatışmadan etkilenmmediğini savunan Bryza, Nabucco için gereken 11.5 milyar dolarlık yatırımda kredi sorunu omadığını söyledi. Ancak kaynaklar savaşla birlikte siyasi istikrarsızlığı ortaya çıkan Gürcistan'a yatırım için enerji şirketlerinin şimdiden alternatif aramaya başladığını kaydediyor. Cheney'nin en temeldeki misyonu Nabucco'nun devamını sağlamak üzere şirketlere siyasi güvence sağlamaya çalışmak Enerji konusunda özellikle Orta Asya ve Hazar gazlarının Türkiye ya da Gürcistan limanları üzerinden piyasaya çıkmasını güvenlik önceliği olarak koyan ABD, bu ziyaretle sadece özgürlük vaadinin yetmediğini kabul edecek, Rus enerji tekelini kırmak için müttefiklerle ilişkilerinin sağlamlaştırılmasına uğraşacak. Cheney'nin ziyaretine cevap vermekte gecikmeyen Rusya ise Türkmenistan ve Özbekistan'dan kendi doğal gaz hatlarına akıtmak üzere daha fazla gaz almak üzere ile anlaşma imzaladı.

NATO GENİŞLEMESİ YİNE GÜNDEMDE

Yine görüşmeler çerçevesinde Gürcistan ve Ukrayna'nın NATO ile ilişkisine daha bir netlik kazandırılmaya çalışılacak. Cheney'nin iki ülkeye de, NATO üyeliğine aday ülkelerin NATO'ya hazırlanmasını öngören Üyelik Eylem Planı konusunda destek vermesi bekleniyor. Ayrıca Karadeniz'in yeni bir mücadele alanı haline geldiği vurgulanarak, işbirliği anlaşmalarında güvenlik boyutu öne çıkarılmaya çalışılacak. NATO'nun Karadeniz'de varlığını konusunda Türkiye'nin dengeci tavrından memnun olmayan cheney'nin, bu yolla bir alternatif yaratmaya çalışacağı bildiriliyor. Ayrıca NATO da Cheney ziyaretinden ayrı olarak NATO lideri Joop de Hoop Scheffer'in 15-16 Eylül'de Gürcistan'ı ziyaret edeceğini açıkladı. Bu iki gelişme bölgede önümüzdeki gğnlerde askeri hareketliliklerin dikkatle izlenmesi gerektiğini gösteriyor.

Süreyya Seyyahoğlu / Washington

Dünyabülteni