Kaddafi 40 Yıldır İktidarda 

Bir zamanlar kendini "Afrika krallarının kralı", "rehber" ilan eden, yıllar içinde Batılıların vazgeçilmez ortağı haline gelen Kaddafi, Gabon Devlet Başkanı Ömer Bongo’nun haziranda ölümünden beri artık "Afrika devletlerinin liderlerinin duayeni" olarak anılmaya başladı.

Kendi anlatımıyla 1942’de Sirte’de bir Bedevi çadırında dünyaya gelen Kaddafi, Gaddafa aşiretine mensup bir çobanın oğluydu. 1965’te orduya katılmadan önce dini eğitim aldı. 1 Eylül 1969’da tek bir damla kan dökülmeden darbe yapıp yaşlı Kral İdris’i devirdiğinde 27 yaşındaydı.

1977’de halkın seçilmiş halk komiteleriyle yönetime katıldığı "kitlelerin devleti" olarak tanımladığı "cemahiriye"yi ilan etti. Kendisini de "devrim rehberi" ilan eden Kaddafi’nin yetkisi aynen kaldı. Kaddafi’nin yaşam tarzı, geleneksel kıyafetleri, az nüfuslu bu zengin petrol ülkesini idare ediş biçimine Batılılar kadar Araplar da pek sıcak yaklaşmadı, siyaseti "münasebetsiz ve önceden kestirilemez" olarak algılandı.

Konuklarını çadırda ağırlamayı seven Kaddafi’nin kadın hayranları da çok. Genellikle "amazonlarım" dediği asker kıyafetli kadınların çevrelediği Kaddafi, başta deve sütüyle olmak üzere basit bir beslenme tarzına sahip.

Teatral bir kişiliğe sahip olan Albay, 1988’deki bir Arap zirvesinde, sağ eline giydiği beyaz eldivenini, "Böylece kanlı elleri sıkmaktan kurtulduğunu" söyleyerek açıklamıştı. Bir sonraki zirvede de eski Suudi Arabistan Kralı Fahd’ın yanında bir sigara yakıp dumanını da her seferinde Krala üflemişti.

"Yeşil Kitap"ı, "insanlık için tek çözüm" olarak gören Kaddafi, demokrasinin sandıklarla tesis edilemeyeceğini ve seçimlerin bir "maskaralık" olduğunu düşünüyor.

90’lı yıllarda uluslararası sahnede zayıflayan Kaddafi, Arap ortakları tarafından da hayal kırıklığına uğratılınca kara Afrika’ya yüzünü dönüp, bu kez de bir "Afrika Devletler Birliği" için çabalamaktan asla vazgeçmedi.

Yıllar boyu "terörist devlet lideri" olan Kaddafi, Batı ile barışmaya karar verdi ve 2003’te bütün dünyaya sürpriz yaparak, gizli kitle imha silahları geliştirmekten vazgeçtiğini ilan etti. Sonra da Lockerbie saldırısıyla Nijer’de Fransız uçağına saldırıda ülkesinin rolünü kabul etti ve kurbanların ailelerine tazminat ödedi.

Ve eski "parya" sonunda Batı’ya açıldı. Libya’da Batılı liderleri ağırladı, kendisini de Paris’te, Roma’da kırmızı halıyla karşılattı.

İtalya ile sömürge döneminden kalma sorunlarını da geçen yıl çözen Kaddafi, kısa süre önce de oğlu Hannibal’i gözaltına alan İsviçre’ye özür diletti. Üstelik söz vermesine rağmen, sağlık nedenleriyle salıverilen Lockerbie zanlısı Abdülbaset Ali Muhammed El Megrahi’yi "kahraman" gibi karşılayıp İngiltere ve ABD’yi kızdırdı.

1 EYLÜL 1969’DA KRAL İDRİS’İ DEVİREREK İKTİDARA GELEN KADDAFİ, 1977’DE "CEMAHİREYİ" İLAN ETTİ  

Libya lideri Albay Muammer Kaddafi, 1 Eylül 1969’dan beri iktidarda bulunuyor.

Kaddafi idaresindeki Libya’da bazı önemli tarihler şöyle:

1 Eylül 1969: Kaddafi önderliğindeki "Özgür Subaylar Hareketi", Türkiye’yi ziyaret etmekte olan Kral İdris’i devirdi ve Devrim Komuta Konseyi’ni kurdu.

1973: Libya, hak iddia ederek Çad’ın kuzeyindeki Aozu şeridini işgal etti. İşgal 1994’e kadar devam etti.

Eylül 1976: Marksizm ve kapitalizmi reddeden "Yeşil Kitap" yayımlandı.

Mart 1977: Libya Arap Halk Cemahiriyesi doğdu.

Ocak 1980: Tunus’un güneyindeki Gafsa’da muhalif Tunusluların saldırısında 48 kişi öldü. Tunus, Libya’yı, muhalifleri silahlandırmakla suçladı.

8 Mayıs 1984: Trablus’taki Aziziye kışlasına muhalifler saldırı düzenledi. Saldırıyı Libya Ulusal Selamet Cephesi üstlendi.

27 Aralık 1985: Roma ve Viyana’daki havaalanlarına saldırılar düzenlendi. 20 kişinin öldüğü saldırılardan sonra Libya uluslararası terörü desteklemekle suçlandı.

15 Nisan 1986: Batı Berlin’deki bir saldırıya misilleme olarak Amerikan uçakları Kaddafi’nin Trablus ve Bingazi’deki konutlarını bombaladı. Kaddafi’nin evlatlık kızının da aralarında bulunduğu 44 kişi öldü.

14 Kasım 1991: 2 Libyalı, bir Pan Amerikan uçağının İskoçya’nın Lockerbie kasabası üzerinde infilak etmesine karışmaktan suçlu bulundu. 1988’deki saldırıda 270 kişi ölmüştü.

31 Mart 1992: BM Libya’ya hava ve askeri ambargo uygulamaya başladı, ardından ekonomik yaptırımlar geldi. Son yaptırımlar, Lockerbie faciasında ölenlerin aileleriyle varılan tazminat anlaşmasının ardından 2003’te kaldırıldı.

10 Mart 1999: Fransız adaleti, bir DC-19 uçağına Nijer’de düzenlenen saldırıların sorumlusu olmakla suçlanan 6 Libyalı gizli ajanı gıyabında ömür boyu hapse mahkum etti. 1989’daki saldırıda 170 kişi ölmüştü.

5 Nisan 1999: Libya Lockerbie saldırısının zanlılarını teslim etti. Zanlılar Hollanda’da yargılandı. 31 Ocak 2001’de Abdülbaset Ali Muhammed El Megrahi ömür boyu hapse mahkum oldu, diğer sanık Amine Halife Fhimah ise aklandı.

2 Mart 2001: Kaddafi, Sirte’deki zirvede Afrika Birliği’nin kurulmasını kabul ettirdi.

19 Aralık 2003: Trablus kitle imha silahları geliştirmekten vazgeçtiğini açıkladı.

9 Ocak 2004: Fransız DC-10 uçağı kurbanlarının aileleriyle de tazminat anlaşmasına varıldı.

25 Mart 2004: İngiltere Başbakanı Tony Blair, Libya’yı ziyaret eden ilk İngiliz başbakanı oldu. Nisanda da Kaddafi Brüksel’e gitti.

24 Kasım 2004: Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, Libya’yı resmen ziyaret etti.

15 Mayıs 2006: ABD ile tam diplomatik ilişkiler kuruldu. Libya, ABD’nin terörü destekleyen ülkeler listesinden çıkarıldı.

24 Temmuz 2007: Libyalı çocuklara kasten HIV bulaştırmakla suçlanan 5 Bulgar hemşireyle Filistinli doktor, 8 yıl hapis yattıktan sonra serbest bırakıldı. Bu 6 kişi idama mahkum edilmişti.

25 Temmuz 2007: Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy Trablus’a gitti. Aralık ayında da Kaddafi Fransa ve İspanya’yı ziyaret etti.

5 Eylül 2008: ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice Libya’yı ziyaret etti. Rice, 55 yıldır Libya’yı ziyaret eden ilk ABD Dışişleri Bakanı oldu.

1 Kasım 2008: Kaddafi, 1985’ten beri ilk kez Moskova’ya gitti.

10 Haziran 2009: Kaddafi’nin tarihi İtalya ziyareti. Ziyaret, iki ülke arasında sömürge dönemine ilişkin sorunları gideren anlaşmanın imzalanmasından sonra yapıldı.

20 Ağustos 2009: El Megrahi sağlık nedenleriyle serbest bırakıldı ve Libya’da kahraman gibi karşılandı.

20 Ağustos 2009: İsviçre Cumhurbaşkanı Hans-Rudolf Merz, Kaddafi’nin oğlunun Cenevre’de 2008’de gözaltına alınmasından dolayı özür diledi.