Mercimeğin Kaderi Buna Bağlı 

Yaklaşık 20 yıl önce kırmızı mercimek ihracatında dünya ortalamasının üzerinde yer alan Türkiye'nin, ekecek kaliteli tohum bulamaması nedeniyle önümüzdeki yıl ithalatçı konuma gelme riskiyle karşı karşıya olduğu bildirildi.

Mersin Ticaret Borsası (MTB) Başkanı Abdullah Özdemir, yaptığı açıklamada, yeşil mercimek ve kuru fasulyede yaşanan istikrarsızlık ve dışa bağımlılığın kırmızı mercimekte de hissedildiğini, üreticilerin kaliteli tohum bulamaması nedeniyle ekim alanlarında başka ürünlere yöneldiğini söyledi.

Geçen yıl borsada kilogramı 85 YKr'dan işlem gören kırmızı mercimeğin fiyatının, bir yılda yüzde 300'den fazla yükselerek 3 YTL'yi aştığını hatırlatan Özdemir, ''Yaklaşık 20 yıl önce mercimek ihracatında dünyada ilk sıralarda yer alan Türkiye, 2008'e kadar ekim alanlarının daralması ve üretiminin düşmesi yüzünden bu özelliğini kaybetti. Türkiye, artık birçok üründe söz sahibi değil'' dedi.

Bir zamanlar 845 bin ton kırmızı mercimek üretimi ile dünya ihracatının yüzde 45'ini karşılayan Türkiye'nin, her geçen gün mercimek üretiminde gerilemeye başladığını ifade eden Özdemir, şunları kaydetti:

''Kırmızı mercimeğin ana yurdu Güneydoğu... Ancak bu bölgemizde bile üretici ekecek tohum bulamıyor. Kanada'dan ithal edilen kırmızı mercimekle ihtiyaçlar karşılanmaya çalışılıyor. Fakat bu da tohum için uygun değil. Bu nedenle konuya acilen çözüm üretilmeli. Kırmızı mercimeğin 2009 yılındaki kaderini belirleyen tohum sıkıntısı çözülür ve Güneydoğu'daki vatandaş ekecek tohum bulabilirse, 2009'da sıkıntı yaşamayız. Ancak, ekmezse bir zamanlar ihracatçı ülke olan Türkiye, önümüzdeki yıl yine ithalatçı ülke olacak. Ayrıca ekilecek tohum olmadığından, mercimek ekim olayını unutacağız. Artık Türkiye'nin ürettiği, üretim yapıp dışarıya ihraç ettiği kırmızı mercimek, yeşil mercimekte olduğu gibi, zorunlu ithal edilen mallar arasına girecek.''

Güneydoğu'da kırmızı mercimek ekiminin acilen başlatılması gerektiğine işaret eden Özdemir, aksi halde ekim döneminin kaçırılacağını vurguladı.

HÜKÜMET DESTEK VERMELİ

Sorunun çözümü için Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın çiftçiye hem ucuz ve kaliteli tohum hem de alım garantisi vermesi gerektiğini söyleyen Özdemir, şunları kaydetti:

''Öncelikle, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın kırmızı mercimek stokunu artırıp, tohumluğu üreticilere uygun fiyatla vermesi gerekir.

Öte yandan, Ceylanpınar Devlet Üretme Çiftliği, tamamen mercimek üretimine tahsis edilmeli, buradan elde edilecek ürün, daha sonraki dönemler için tohumluk olarak ayrılmalı. Güneydoğu Anadolu dışında da üretim bölgeleri oluşturulmalı, çiftçi mercimek üretimi yapmaya teşvik edilmeli, muhtemel bir kuraklık veya benzeri bir afet için tarım sigortası gibi risk dağıtıcı önlemler alınmalı.''

Bakliyatta kilogram başına verilen primi ''yerinde bir karar'' olarak nitelendiren Özdemir, söz konusu primlerin yeterli olmadığını, bu nedenle çalışmaların yeni yılda yeniden gözden geçirilmesi gerektiğine dikkati çekti.