Rusya Doğalgaz Kozunu Oynar mı? 

Kışın soğuk geçtiği dönemlerde İran’ın iç talebi karşılayabilmek için doğalgaz ihracını durdurması nedeniyle son yıllarda zor durumda kalan ve maliyeti yüksek önlemleri devreye sokan Türkiye, oluşacak açığın önemli bölümünü en büyük tedarikçisi olan Rusya’dan karşılıyordu. Ancak Rusya’nın Gürcistan’a yönelik sert müdahalesiyle birlikte, bazı Rus yetkililerin özellikle ABD’nin Karadeniz’deki varlığı nedeniyle Türkiye’yi suçlaması, kış döneminde ortaya çıkabilecek ek gaz talebinde sorun yaşanmasına yol açabileceği vurgulanıyor.

Eurasiagroup analisti Wolfango Piccoli, yaşanan gelişmeler nedeniyle Türkiye’nin arada kaldığını belirterek, “Türkiye, Rusya’ya karşı savunmasız, çünkü doğalgazının yüzde 60’ı, petrolünün ise önemli kısmını oradan sağlıyor. Bu da Türkiye’yi savunmasız yapıyor çünkü başka alternatif yok. İran güvenilir bir kaynak değil, Azerbaycan da en az üç-dört sene daha gönderdikleri doğalgazı artıramayacak” dedi.

Piccoli, bazı şeylerin ABD’ye ve ABD’nin Karadeniz’de ne rol oynamak istediğine bağlı olduğunu ifade ederek, “ABD Karadeniz’deki gücünü artırmak isterse Türkiye kendisini zor bir durumda bulabilir. Türkiye Rusya için önemli bir pazar. Gazprom Türkiye’de enerji sektörüne girmek için çaba gösteriyor. Hem Rusya hem de Türkiye bir konuda fikir birliğinde, o da ABD’yi Karadeniz’in dışında tutmak. Ruslar Türklerin Montreaux Anlaşması’nı nasıl yorumlayıp uyguladıklarını yakından izleyecekler” dedi.

TİCARİ KRİZİN MALİYETİ 500 MİLYON DOLAR
Türkiye’nin tutumuna karşı rahatsızlığının ilk işareti olarak, Rusya her ne kadar özel bir uygulama olmadığını söylese de geçtiğimiz günlerde gümrüklerdeki uygulamalarla Türk mallarının ülkeye girişini önemli ölçüde yavaşlatmış ve bunun da Türkiye’ye 500 milyon dolarlık bir zarara yol açtığı açıklanmıştı. İki ülke yetkililerinin halen çözmek için görüşmelerini sürdürdüğü bu uygulama, Rusya’nın Türkiye’nin uyguladığı politikalara ilk tepkisi olarak yorumlanmıştı.

Bir enerji yetkilisi, Botaş’ın geçtiğimiz günlerde LNG ithalatı için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na başvurduğunu anımsatarak, “Rusya’nın Türkiye’ye gaz arzında sorun olması durumunda spot piyasadan LNG ithal edilerek ortaya çıkabilecek talep açığının bir bölümünün karşılanması hedefleniyor” derken yetkililerin büyük bölümü bir sorunla karşılaşma ihtimalini düşük görüyorlar.

Rusya’nın bugüne kadar gazı politik bir araç olarak kullanmaktan uzak duracağına dair net mesajlar verdiğini kaydeden bir enerji yetkilisi, “İran’ın kışın Türkiye’ye vermesi gereken gazı yeniden kesmesi durumunda günlük yaklaşık 20 milyon metreküplük bir açık ortaya çıkar. Bunun bir bölümü yine Rusya’dan karşılanabilir. Ek gaz arzında sorun yaşanabileceği ve buna yönelik adımlar atılması gerektiğine yönelik kamuoyunda bir beklenti oluşmaya başladı. Bu anlamda yürürlüğe konulabilecek bazı tedbirler var ama Türkiye ve Rusya arasındaki sıcak ilişkiye bakarak, bu tür bir sorunun yaşanmamasını umuyoruz” şeklinde konuştu.

Uluslararası Enerji Ajansı Başekonomisti Fatih Birol da, şu andaki gelişmelerin son birkaç yıldır konuşulanlar doğrultusunda geliştiğini, Türkiye’nin doğalgaz kaynaklarının güvenliği konusunda zor bir yoldan geçtiğini belirterek, “Meydana gelen kazalara, mücbir hallere baktığımızda jeopolitik gelişmeler ve enerji kaynaklarının daha yakından ilgili olduklarını görüyoruz. Kısa vadede Türkiye’nin olabildiğince esnek bir doğalgaz kaynak ağına sahip olması büyük önem taşıyor” dedi.

‘SORUN BEKLEMİYORUZ’
Avrupa Birliği’nin doğalgaz ihtiyacının da önemli bir bölümünü karşılayan Rusya, bölge ülkelerinin enerji kaynaklarını da kendi kontrolü altında tutmak istiyor. Türkiye gazda arz güvenliğini sağlamak için son dönemde Türkmenistan ve Azerbaycan’dan aldığı gazı artırmak için görüşmelerde bulunurken, Rusya da aynı ülkelerin kaynaklarına yönelik kontrat imzalamak için girişimlerde bulunuyor.

Başbakanlık’tan bir yetkili de ek doğalgaz ihtiyacının ortaya çıkması halinde Türkiye ile Rusya arasında herhangi bir sorun beklemediğinin altını çizerek “Türkiye Rusya’nın en büyük müşterilerden biri ve iki ülke arasında güçlü bir güven ilişkisi var. İki ülke arasında doğalgaz arzı nedeniyle sorun beklemiyoruz. Bir problem olmayacağına inanıyoruz” dedi.

REUTERS